Osiyoda inson huquqlari
From Wikipedia, the free encyclopedia
Osiyodagi inson huquqlari mavzusi juda koʻp davlatlarni, xalqaro hukumat tashkilotlarini va nohukumat tashkilotlarni qamrab olgan mavzudir. Bu institutlarning barchasi Osiyoda inson huquqlarini tatbiq etish, monitoring qilish va tanqid qilishni oʻz ichiga olgan mavzularni qamrab olgan inson huquqlari boʻyicha turli xizmatlar va istiqbollarni taqdim etadi. Osiyoda barcha inson huquqlarini qamrab oladigan yagona organ yoʻq, chunki bunday xilma-xil va keng tarqalgan mintaqa inson huquqlari doirasiga kiradigan koʻplab elementlarni toʻgʻri nazorat qilish uchun bir qator institutlarni talab qiladi. Tarixan Osiyoda inson huquqlari boʻyicha koʻplab tanqidlar boʻlgan, biroq turli xil yangi shartnoma va konventsiyalar xalqaro maydonda maʼlum boʻlgan inson huquqlari darajasiga erishishga intilmoqda.
Osiyodagi inson huquqlari koʻplab tashkilotlar (ham hukumat, ham nodavlat) tomonidan nazorat qilinadi, bir nechta misollar ASEANning Inson huquqlari boʻyicha hukumatlararo komissiyasi (AICHR) va Human Rights Watch. Ushbu tashkilotlarga nisbatan bagʻrikenglik ixtiyoriy hukumatlararo dasturlar (yaʼni ASEAN) odatda neytral nodavlat tashkilotlarga qaraganda koʻproq davlat hamkorligini koʻrsatadi.
Soʻnggi oʻn yilliklarda Osiyo davlatlariga nisbatan tanqidlar soni keskin oshdi, koʻplab inson huquqlari himoyachilari Osiyo davlatlariga har qanday inson huquqlari buzilishidan qochish uchun shaffoflikni oshirish va xalqaro bosimni kuchaytirishga chaqirmoqda. Yuqorida tilga olingan xalqaro bosim talablari javobsiz qoldi, biroq xalqaro hamjamiyatning aksariyati oʻsib borayotgan Osiyo kuchlarining, xususan, Xitoyning harakatlariga qarshi chiqishni qiyinlashtirmoqda.[1]