Thái Lan
quốc gia nằm ở Đông Nam Á / From Wikipedia, the free encyclopedia
Thái Lan (tiếng Thái: ประเทศไทย, chuyển tự Prathet Thai), hay gọi ngắn là Thái (tiếng Thái: ไทย, chuyển tự Thai),[7] quốc hiệu chính thức là Vương quốc Thái Lan (tiếng Thái: ราชอาณาจักรไทย, chuyển tự Racha-anachak Thai), là một quốc gia độc lập có chủ quyền ở khu vực Đông Nam Á, phía bắc giáp Lào và Myanmar, phía đông giáp Lào và Campuchia, phía nam giáp vịnh Thái Lan và Malaysia, phía tây giáp Myanmar và biển Andaman. Lãnh hải Thái Lan ở phía đông nam tiếp giáp với lãnh hải Việt Nam ở vịnh Thái Lan, phía tây nam giáp với lãnh hải Indonesia và Ấn Độ qua biển Andaman.
Vương quốc Thái Lan
|
|
---|---|
Tên bản ngữ
| |
Tiêu ngữ: "ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์"(Thái) Chat, Satsana, Phra Maha Kasat "Tổ quốc, tôn giáo, nhà vua" | |
Vị trí Thái Lan (xanh) trên thế giới | |
Tổng quan | |
Thủ đô và thành phố lớn nhất | Băng Cốc (Krungthep Maha Nakhon) 13°45′B 100°29′Đ |
Ngôn ngữ chính thức | Tiếng Thái |
Sắc tộc |
|
Tôn giáo chính |
|
Tên dân cư | Người Thái Lan |
Chính trị | |
Chính phủ | Quân chủ lập hiến đại nghị chế |
Maha Vajiralongkorn | |
Srettha Thavisin | |
Pornpetch Wichitcholchai | |
Wan Muhamad Noor Matha | |
Lập pháp | Quốc hội |
Thượng viện | |
• Hạ viện | Viện dân biểu |
Lịch sử | |
Vương quốc | |
1238–1448 | |
1351–1767 | |
1768–1782 | |
6 tháng 4 năm 1782 | |
24 tháng 6 năm 1932 | |
• Hiến pháp hiện hành | 6 tháng 4 năm 2017 |
Địa lý | |
Diện tích | |
• Tổng cộng | 508,130 km2 (hạng 76) 196 mi2 |
• Mặt nước (%) | 0,4 |
Dân số | |
• Ước lượng 2018 | 67,000,000[3] (hạng 27) |
• Điều tra 2010 | 64.785.909[4] (hạng 27) |
• Mật độ | 132/km2 (hạng 88) 342/mi2 |
Kinh tế | |
GDP (PPP) | Ước lượng 2020 |
• Tổng số | 1.261.4 tỷ USD (hạng 21) |
18.073 USD (hạng 70) | |
GDP (danh nghĩa) | Ước lượng 2019 |
• Tổng số | 509.2 tỷ USD (hạng 25) |
• Bình quân đầu người | 7.295 USD (hạng 77) |
Đơn vị tiền tệ | Baht (฿) (THB) |
Thông tin khác | |
Gini? (2015) | 36[5] trung bình |
HDI? (2019) | 0,800[6] rất cao · hạng 66 |
Múi giờ | UTC+7 (ICT) |
UTC+7 (ICT) | |
Giao thông bên | trái |
Mã điện thoại | +66 |
Mã ISO 3166 | TH |
Tên miền Internet |
Thái Lan có diện tích 508.130 km², dân số vào khoảng 76 triệu người (ước tính 2023). Khoảng 75% là dân tộc Thái, 21% là người Thái gốc Hoa và 6% là người Mã Lai, phần còn lại là những nhóm thiểu số như Môn, Khmer và các dân tộc khác.[8] Thống kê có khoảng 2,1 triệu người nhập cư hợp pháp cũng như bất hợp pháp ở Thái Lan, trong đó, số bất hợp pháp có thể lên tới hơn 1 triệu người[9], dẫn đến những hệ quả như tội phạm gia tăng và khoảng cách của sự bất bình đẳng xã hội ngày một lớn.[10]
Thái Lan là một quốc gia Quân chủ lập hiến kết hợp với nghị viện. Hoàng tộc Mahidol của Vương triều Chakri là biểu tượng quốc gia, Quốc vương theo hiến pháp là nguyên thủ quốc gia, giữ chức vụ Tổng tư lệnh quân đội kiêm Nhà lãnh đạo tinh thần Phật giáo. Vua Thái hiện nay là Rama X, người kế vị ngai vàng từ Hội đồng lập pháp vào năm 2016, sau khi cha ông là Rama IX băng hà cùng năm đó.
Sản xuất, lắp ráp, chế tạo hàng công nghiệp nhẹ, điện tử, xuất khẩu các mặt hàng nông nghiệp, ngư nghiệp cùng du lịch là những lĩnh vực chủ chốt của nền kinh tế. Kinh tế Thái Lan đã phát triển nhanh từ năm 1985 đến 1995. Thập niên 1990, quốc gia này từng được công nhận là một ‟Hổ mới châu Á"[11], nhưng kể từ sau khi hứng chịu cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 1997 thì kinh tế nước này đã trở nên trì trệ với tốc độ tăng trưởng chậm chạp. Đến đầu thập niên 2020, nước này bị coi là đã rơi vào bẫy thu nhập trung bình bởi gánh nặng của già hóa dân số, hệ thống giáo dục suy thoái và nền nông nghiệp trình độ thấp[12]
Thái Lan là một trong những nước tham gia sáng lập ASEAN, thành viên của các Tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc, WTO, APEC, Phong trào không liên kết,... và là khách mời thường trực của Hội nghị thượng đỉnh G-20.[13][14] Chỉ số phát triển con người (HDI) ở mức cao, cũng như là nền kinh tế lớn thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á chỉ sau Indonesia, xếp hạng 25 toàn cầu theo GDP danh nghĩa[15], xếp thứ 21 thế giới xét theo sức mua tương đương[16], đứng thứ 28 trên thế giới về tổng giá trị thương hiệu quốc gia (2020)[17]
Tuy nhiên hiện nay, Thái Lan đang gặp phải những vấn đề nghiêm trọng: kinh tế trì trệ suốt từ năm 1997 tới nay, bất ổn chính trị liên tiếp, nạn tham nhũng, sự yếu kém trong việc hoạch định chính sách pháp luật, sự lỏng lẻo trong quản lý an ninh, tình trạng nhập cư bất hợp pháp[9][18][19] dẫn đến tội phạm gia tăng, tệ nạn xã hội (ma túy, mại dâm, buôn người…) ngày càng lan rộng cùng nạn sở hữu súng đạn trái phép[20], sự phân hóa giàu nghèo cao và sự nổi lên của chủ nghĩa khủng bố do các phần tử Hồi giáo cực đoan ở khắp đất nước tiến hành đang là những vấn đề nhức nhối. Đặc biệt, vấn nạn già hóa dân số do suy giảm sinh sản tại Thái Lan đang diễn ra với tốc độ nhanh nhất thế giới và sẽ khiến nước này ngày càng trì trệ trong dài hạn.[21]