Aluminio
From Wikipedia, the free encyclopedia
L'aluminio ye un elemento quimico de simbolo Al y numero atomico 13. Ye l'elemento metalico mas abundante en crosta terrestre, con un 8,13 % d'abundancia. O primer fisico en aillar-lo estió o cientifico danés Hans Christian Oersted.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Aluminio | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
Información cheneral | |||||||||||||||||||||||||
Nombre, simbolo, numero | Aluminio, Al, 13 | ||||||||||||||||||||||||
Serie quimica | Metals d'o bloque p | ||||||||||||||||||||||||
Grupo, periodo, bloque | 13, 3, p | ||||||||||||||||||||||||
Color | Griso | ||||||||||||||||||||||||
Peso atomico | 26.9815386(13) g·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Configuración electronica | [Ne] 3s2 3p1 | ||||||||||||||||||||||||
Electrons por capa | 2, 8, 3 | ||||||||||||||||||||||||
Propiedaz fisicas | |||||||||||||||||||||||||
Fase | Solido | ||||||||||||||||||||||||
Densidat (a t.a.) | 2.70 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||
Densidat en liquido en o p.f. | 2.375 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||
Punto de fusión | 933.47 K (660.32 °C, 1220.58 °F) | ||||||||||||||||||||||||
Punto d'ebullición | 2792 K (2519 °C, 4566 °F) | ||||||||||||||||||||||||
Entalpía de fusión | 10.71 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Entalpía de vaporización | 294.0 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Calor especifica | (25 °C) 24.200 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Propiedaz atomicas | |||||||||||||||||||||||||
Estructura cristalina | Cubica centrata en as caras 0.40494 nm | ||||||||||||||||||||||||
Estatos d'oxidación | 3, 2, 1 (Oxido anfoterico) | ||||||||||||||||||||||||
Electronegatividat | 1.61 (escala de Pauling) | ||||||||||||||||||||||||
Enerchías d'ionización (mas) |
1ª: 577.5 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
2ª: 1816.7 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||
3ª: 2744.8 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||
Radio atomico | 125 pm | ||||||||||||||||||||||||
Radio atomico (calc.) | 118 pm | ||||||||||||||||||||||||
Radio covalent | 118 pm | ||||||||||||||||||||||||
Atra información | |||||||||||||||||||||||||
Ordenación magnetica | Paramagnetico | ||||||||||||||||||||||||
Resistividat electrica | (20 °C) 26.50 nΩ·m | ||||||||||||||||||||||||
Conductividat termal | (300 K) 237 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
Dilatación | (25 °C) 23.1 µm·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
Velocidat d'o sonito | (t.a.) 5000 m·s−1 | ||||||||||||||||||||||||
Modulo d'elasticidat | 70 GPa | ||||||||||||||||||||||||
Mod. elast. transversal | 26 GPa | ||||||||||||||||||||||||
Modulo de compresión | 76 GPa | ||||||||||||||||||||||||
Coeficient de Poisson | 0.35 | ||||||||||||||||||||||||
Dureza Mohs | 2.75 | ||||||||||||||||||||||||
Dureza Vickers | 167 MPa | ||||||||||||||||||||||||
Dureza Brinell | 245 MPa | ||||||||||||||||||||||||
Numero CAS | 7429-90-5 | ||||||||||||||||||||||||
Isotopos mas estables | |||||||||||||||||||||||||
|
Debito a que ye lichero, a la suya conductividat electrica, resistencia a la corrosión y baixo punto de fusión fan que sía un material ideyal ta muitas aplicacions, especialment l'aeronautica; manimenos, a gran cantidat d'enerchía que s'aprecisa ta la obtención d'o metal a partir d'os oxidos dificulta a suya mayor utilización; encara que se puet compensar en parti por o baixo coste en reciclar-lo, a suya larga vita útil y a estabilidat d'o suyo pre.
O primer lingote fabricato en Espanya estió en l'anyo 1927 en a interpresa Aluminio Español S.A., en a localidat aragonesa de Samianigo.[1]