Вена
Австрияның федераль баш ҡалаһы / From Wikipedia, the free encyclopedia
Вена (нем. Wien [ˈviːn], бав.. Wean, лат. Vindobona) — Австрияның федераль баш ҡалаһы һәм бер үк ваҡытта Түбәнге Австрия ерендә урынлашҡан туғыҙ федераль ерҙәренең береһе. Илдең көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан. Венаның халҡы 1,73 млн кеше (2012) тәшкил итә; биҫтәләре менән бергә — яҡынса 2,3 млн. (Австрия халҡының 25 % артыҡ). Шулай итеп, Вена халҡының һаны буйынса Европа берләшмәһенең иң эре ҡалалары араһында ун беренсе урынды биләп, Австрияла иң эре ҡала булып һанала. Австрияның мәҙәни, иҡтисади һәм сәйәси үҙәге.
Ҡала | |||||
Вена нем. Wien | |||||
| |||||
Ил |
АвстрияАвстрия | ||||
---|---|---|---|---|---|
Координаталар | |||||
Эске бүленеш |
23 округ | ||||
Бургомистр |
Михаэль Хойпль | ||||
Нигеҙләнгән |
I быуат | ||||
Беренсе мәртәбә телгә алынған |
I век | ||||
Ҡала с |
881 | ||||
Майҙаны |
414,65 км² | ||||
Высота НУМ |
151—542 м | ||||
Климат тибы |
йомшаҡ уртаса | ||||
Халҡы | |||||
Тығыҙлығы |
4025 кеше/км² | ||||
Милли состав |
немец-австриялылар, словендар, венгрҙар, хорватары, чехтар, словактар,сиғандар һәм башҡалар | ||||
Конфессиональ составы |
католиктар, сөнни мосолмандар, православныйҙар, протестанттар, йәһүдтәр | ||||
Этнохороним |
ве́нец, ве́нка, ве́нцы[2] | ||||
Сәғәт бүлкәте |
UTC+1, йәйге UTC+2 | ||||
Телефон коды |
+43 1 | ||||
Почта индексы |
1010—1239, 1400, 1450 | ||||
Һанлы танытмалар | |||||
Автомобиль коды |
W | ||||
ISO |
AT-9 | ||||
Рәсми сайт |
wien.gv.at | ||||
Вена — Нью-Йорк һәм Женеванан ҡалараҡ БМО -ның өсөнсө ҡала-резиденцияһы. Вена халыҡ-ара үҙәге (UNO-City) үҙ эсенә АЭХАА (МАГАТЭ), БМО — ның НИ (УНП), БМО — ның сәнәғәт үҫеше буйынса ойошмалары һ.б. ала. Венала НЭИО (ОПЕК) һәм ЕХХО (ОБСЕ) халыҡ — ара ойошмаларының штаб — фатирҙары урынлашҡан.
Күп быуаттар дауамында Вена Габсбургтарҙың резиденция — калаһы, уларҙың хакимлығы осоронда Европаның мәҙәни һәм сәйәси үҙәгенә әүерелгән герман милләтенең Изге Рим империяһы баш ҡалаһы ла була. 1910 йылда ике миллион кеше көн иткән, ул донъяның иң эре ҡалалары араһында тик Лондон, Нью — Йорк һәм Париждан ҡала килә дүртенсе урын биләй. Империяның емерелеүенә килтергән Беренсе бөтә донъя һуғышынан һуң Венаның халыҡ һаны сиреккә яҡын кәмей һәм үҫеүен туҡтата.
Венаның иҫке ҡалаһы (эске өлөшө) Шёнбрунн һарайы 2001 йылдың декабрендә бөтә Донъя мираҫы (ЮНЕСКО исемлегенә индерелә.
2012 йылдың май айында донъя күргән ҡалала тормош сифатын буйынса Mercer агентлығы халыҡ-ара тикшеренеүҙәр һөҙөмтәләренә ярашлы, Вена 221 ҡала араһында йәшәү рәүеше буйынса бишенсе тапҡыр рәттән беренсе урынды алды[3][4] The Economist журналы 2011 йылда Венаны донъяла йәшәү уңайлылығы буйынса (Мельбурндан һуң һәм Ванкувер алдынан) икенсе урынға ҡуйҙы[5].