Англа-фрызскія мовы
From Wikipedia, the free encyclopedia
Англа-фрызскія мовы — падгрупа заходнегерманскіх моў, якая ўключае старажытнаанглійскую, старажытнафрызскую (англ.) (бел. і мовы, якія ўзыходзяць да іх.
Англа-фрызскае дрэва моў:
- «Англік» кластар
- англійская
- шатландская
- ёла і фінгальская (англ.) (бел. (вымерлыя).
- Фрызскі кластар
Англа-фрызскія мовы адрозніваюцца ад іншых заходнегерманскіх моў законам інгевонскіх насавых спірант (англ.) (бел., вымаўленнем пярэдняга «А» (англ.: A-fronting), палаталізацыяй (змякчэннем) старажытнанямецкага *K k пярэднеязычным зычным перад галоснымі пярэдняга раду, напрыклад:
- англ.: cheese, заходнефрызскае — tsiis (пар. нідэрл.: kaas, ніжненямецкае Kees, ням.: Käse) ці
- англ.: church, заходнефрызскае — tsjerke (ср. нідэрл.: kerk, ніжненямецкае — Kerk, ням.: Kirche).
Носьбіты старажытных англа-фрызскіх і старажытнасаксонскай моў жылі дастаткова блізка, каб сфармаваць моўны саюз, таму англа-фрызскія мовы маюць некаторыя рысы, характэрныя толькі для гэтых моў[1]. Аднак, нягледзячы на іх агульнае паходжанне, моўныя кластары «Англік» і фрызскі падвергліся моцнай дыферэнцыяцыі, галоўным чынам з-за моцнага ўплыву нарвежскай і французскай моў на «англік» і галандскага і нямецкага ўплыву на фрызскі кластар. У выніку ў наш час фрызскія мовы маюць значна больш агульнага з галандскай мовай і ніжненямецкімі дыялектамі, у той час як мовы «Англіка» знаходзяцца пад моцным уплывам паўночнанямецкіх (і не толькі нямецкіх) дыялектаў.