Лице (граматика)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Лице е граматическа категория от общ характер, използвана в езикознанието в няколко различни смисъла, частично припокриващи се и уточнявани с допълнителни определения.
За целите на общуването се прави разлика между лица и нелица: лицата могат да бъдат участници в общуването, а нелицата не могат. Лица са на първо място хората, но също и други, действителни или измислени, разумни същества.
Говорещо лице е лицето, произнесло или написало дадено съобщение.[1]
В езиците, които притежават спрежения, съществуват глаголни форми, а именно спрегнатите форми, които изразяват не само глаголно действие, но също лице (или предмет в най-общия смисъл, вкл. отвлечено понятие), на което се приписва действието. Това лице (или предмет) се нарича глаголно лице.[1] Глаголното лице съвпада с предмета, назован от подлога, само че подлогът е отделна дума в изречението и може да липсва. Поради това, че изразяват и лице, спрегнатите глаголни форми се наричат още лични глаголни форми; останалите се наричат нелични глаголни форми.
Така нареченото граматическо лице на глаголна форма се определя от отношението между говорещото и глаголното лице:[1]
- първо: когато глаголното лице съвпада с говорещото лице (ед.ч.) или го включва заедно с поне едно друго лице (мн.ч.);
- второ: когато глаголното лице съвпада със събеседника на говорещото лице (ед.ч.) или включва събеседника заедно с поне едно друго лице, различно от говорещото лице (мн.ч.);
- трето: когато глаголното лице е различно от говорещото лице и от неговия събеседник и не ги включва; тоест когато глаголното лице не участва в езиковото общуване.