Антарктикин географи
From Wikipedia, the free encyclopedia
Антарктикин географехь алсама ду къилба полюсехь латтар а, цуьнца цхьаьна , ша хилар а. Антарктика лаьтта Дуьненан къилба эхигехь, симметри йоцуш лаьтта Къилба полюсан гуонаха, дукхаха йолучу тӀегӀанехь Антарктикин полюсан гуон къилбехьа. Бакъоне хьаьжжина Къилба (йа Антарктикин) Ӏапказан бердашца йу, йа Тийна Ӏапказан, Атлантикин Ӏапказан, ХӀиндин Ӏапказан бердашца йу. Цуьнан майда 14 миллион сов йеакӀуон километр2 йу. Антарктида — дуьненахь уггаре йоккха шен-аре.
Антарктикин географи | |
---|---|
Дуьненан дакъа | Антарктида |
Координаташ | 80° къ. ш. 90° м. д.HGЯO |
Майда |
|
Бердан аса | 17968 км |
Лекха меттиг | Винсонан массив, 4897 м |
Лоха меттиг | Шен бухара чутаӀе Бентли, 2555 м |
Боккха Ӏам | Малхбален Ӏам, 26 000 кв. м (маххадор) |
Антарктидин 98% гергга мохк къевлина бу антарктикин шенан турсо, дуьненахь уггаре доккха шен турс, кхин а уггаре боккха молу хин чухоам. Шенан стоммаллин йуккъера барам 1,6 км сов бу, иза чӀогӀа беза бу, континентан порода цхьаццанхьа охьатаӀийна хӀордан тӀегӀанал 2,5 км лаха кхаччалц; кхин а хаало коча хиш долу шен бухара Ӏаьмнаш (масала, Малхбале Ӏам). Шельфан шалаьмнаш а ойуш дузу йисташкара турс. ХӀинцалера антарктикин шен турс ду 90 процент Дуьненан дерриг шен чухоамах а, 70 процент дерриг молу хих а. Цунна чохь 200 фут хӀордан тӀегӀа айал хи ду.
2018 шеран сентябрехь Къоман геойесаллин талламан агенталлин талламхоша арахийцира Антарктидин меттагийн карта лакхара гарца (автомобиль а гуш, цхьацца кӀошташкахь кхин жиманиг а гуш), цуьнан цӀе йу «Антарктидин рельефан эталонан кеп». (РЕМА).[1]