ئۆرتۆدۆکس
From Wikipedia, the free encyclopedia
ئۆرتۆدۆکس لە ڕەگی یۆنانی ορθοδοξος (ορθοδοξος) (لە یۆنانی کۆن:ὀρθοδοξία)[1][2] بە واتای «ئاینی ڕاست»، «باوەڕی ڕاست»یان «خاوەنی بیروڕای ڕاست» دێت. لە پێناسەی بیروباوەڕی ئایینیدا، ئەم دەستەواژەیە ئاماژەیە بۆ بنەما دروستەکانی بیروباوەڕ و شوێنکەوتووانی، ھەروەھا دژایەتی بیروباوەڕی ھێتێرۆدۆکس (بە بیروباوەڕی زاھیدییەوە) و شوێنکەوتووانی دەکات.
سووربوون لەسەر بیروباوەڕێکی دروست یان قبوڵکراو بە تایبەت لە ئایین.[3]
ئۆرتۆدۆکسی لە ئایینی مەسیحیدا ئاماژەیە بۆ قبوڵکردنی عەقیدەکان وەک لەلایەن ئایینی جۆراوجۆر و ئەنجومەنە ئیکۆمێنیکییەکانەوە لە کۆتایییەکانی دێرین پێناسە کراوە، بەڵام کەنیسەی جیاواز عەقیدە و ئەنجومەنی جیاواز قبوڵ دەکەن. ئەم جۆرە ناکۆکییانە بە ھۆکاری زۆر دروست بووە، لەوانەش بەربەستی زمان و کەلتووری.
لە ھەندێک وڵاتی ئینگلیزی زماندا، ئەو جوولەکانەی کە پابەندن بە ھەموو ئەو نەریت و فەرمانانەی کە لە تەلموددا ھاتووە، زۆرجار پێیان دەوترێت جوولەکەگەرایی ئۆرتۆدۆکس.
مەسیحییەتی ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژھەڵات و یان کەنیسەی ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژھەڵات ھەندێک جار بە «ئۆرتۆدۆکسی» کورت دەکرێنەوە.
ھەندێک جار بە ئیسلامی سوننە بە «ئیسلامی ئۆرتۆدۆکس» ناودەبرێت.