سۆسیالیزمی ئیسلامی
From Wikipedia, the free encyclopedia
سۆسیالیزمی ئیسلامی بریتییە لە فەلسەفەیەکی ڕامیاری کە پرەنسیپەکانی ئیسلام تێکەڵ بە سۆشیالیزم دەکات. وەک چەمک، لەلایەن زۆر لە پێشەوا موسوڵمانەکانەوە بەکار ھاتوە بۆ نیشاندانی فۆرمێکی ڕۆحانیانەی سۆشیالیزم. موسوڵمانە سۆشیالیستەکان باوەڕیان وایە کە قورئان و فەرموودە نەک ھەر ناکۆک نین لەگەڵ سۆشیالیزم - بەتایبەتی بابەتی زەکات - بەڵکوو پشتیوانی دەکەن. ئەوان ئیلھام لە دەوڵەتی یەکەمی ئیسلامی بە پێشەوایەتی پێغەمبەر وەردەگرن. ئەمە بەتایبەتی لە نووسینەکانی سەلامە موسا دەردەکەوێت، کە بەدرێژی دەربارەی سۆسیالیزم نووسیویەتی، ھەروەھا دەربارەی نیشتیمانپەروەری میسری دژی دەسەڵاتی بەریتانی.[1] سەرکردە سۆسیالیستییە موسوڵمانەکان باوەڕیان بە وەرگرتنی یاسایی بوون لە ڕای گشتی ھەیە، و دەیانەوێت حکوومەتێک جێبەجێ بکەن لەسەر بنەمای خۆشگوزەرانی کۆمەڵایەتی و چەمکی زەکات. لە کرداردا، ئەمە لە ڕێگەی داھاتی مسۆگەر، خانەنشینی و خۆشگوزەرانییەوە بینراوە. ئەم بەکارھێنانە کردارییە بیرۆکەی سۆسیالیزمی ئیسلامی مێژوویەکیان ھەیە کە دەگەڕێتەوە بۆ پێغەمبەر و چەند خەلیفەی یەکەم، بۆ حیزبە سیاسییە مۆدێرنەکان کە لە ساڵانی حەفتاکان دامەزراون. سۆسیالیستە ئیسلامییەکان زۆرجار قورئان بەکاردەھێنن بۆ بەرگریکردن لە ھەڵوێستەکانیان. ڕێکخراوێکی سۆسیالیستی ئیسلامی تورکی، موسوڵمانانی دژە سەرمایەداری، بە ئاشکرا تەحەدای موسوڵمانە ڕاستڕەوەکانیان کرد بۆ خوێندنەوەی قورئان و «ھەوڵدان بۆ ڕەتکردنەوەی ئەو ڕاستییەی کە قورئان چەپڕەوە».[2]