Cretasaidd
cyfnod daearegol / From Wikipedia, the free encyclopedia
Cyfnod mewn daeareg yw'r Cretasaidd. Cyfeiria at y ddaear yn ystod y cyfnod rhwng 145±4 a 66 miliwn o flynyddoedd (Ma) yn ôl (CP). Mae'n dilyn y cyfnod Jwrasig yn y gorgyfnod Cainosöig.
Cyfnod Cretasaidd 145.5–65.5 miliwn o flynyddoedd yn ôl | |
Cyfartaledd O2 yn yr atmosffêr | ca. 30 Cyfaint %[1] (150 % o lefel a geir heddiw) |
Cyfartaledd CO2 yn yr atmosffêr | ca. 1700 rhan / miliwn[2] (6 wedi'i luosi gyda'r lefel fodern (cyn-ddiwydiannol)) |
Cyfartaledd tymheredd yr wyneb | ca. 18 °C[3] (4 °C uwch na'r lefel heddiw) |
Prif ddigwyddiadau'r cyfnod Beriasaidd Valangiaidd Hauterivian Baremaidd Aptaidd Albaidd Cenomanaidd Turonaidd Coniasaidd Santonaidd Campanaidd Maastrichtaidd Llinell amser bras o brif ddigwyddiadau'r cyfnod Cretasaidd. Graddfa: miliynau o flynyddoedd yn ôl. |
Nodir diwedd y cyfnod Cretasaidd gan un o ddifodiannau mawr bywyd, gan gynnwys diflaniad y dinosoriaid. Cyflwynwyd y cyfnod gan Jean d'Omalius d'Halloy, daearegwr o Wlad Belg, yn 1822[4]. Bellach arolygir cyfnodau daeareg gan Gomisiwn Rhyngwladol Stratigraffeg[5], is-bwyllgor Undeb Rhyngwladol Gwyddorau Daeareg[6].