Κατακλυσμός (ιστορία)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Κατακλυσμός (πολωνικά: potop szwedzki, λιθουανικά: švedų tvanas) ήταν μια σειρά στρατιωτικών εκστρατειών στα μέσα του 17ου αιώνα στην Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία. Με μια ευρύτερη έννοια, ισχύει για την περίοδο μεταξύ της Εξέγερσης του Χμελνίτσκι του 1648 και της Εκεχειρίας του Αντρουσόβο το 1667, που περιλαμβάνει τα πολωνικά θέατρα του Πολωνο-Ρωσικού Πολέμου (1654-1667) και του Δεύτερου Βόρειου Πολέμου.[7] Με μια πιο αυστηρή έννοια, ο όρος αναφέρεται στη σουηδική εισβολή και κατοχή της Κοινοπολιτείας ως θέατρο του Δεύτερου Βόρειου Πολέμου (1655–1660). Στην Πολωνία και τη Λιθουανία αυτή η περίοδος ονομάζεται Σουηδικός Κατακλυσμός (πολωνικά: potop szwedzki, λιθουανικά: švedų tvanas, σουηδικά: Svenska syndafloden), ή λιγότερο συχνά Ρωσο-Σουηδικός Κατακλυσμός (πολωνικά: Potop szwedzko-rosyjski),[8] λόγω του ταυτόχρονου Πολωνο-Ρωσικού Πολέμου.[9] Ο όρος «κατακλυσμός» (potop στα πολωνικά) διαδόθηκε από τον Χένρικ Σιενκιέβιτς στο μυθιστόρημά του, Κατακλυσμός (1886).
Κατακλυσμός | |||
---|---|---|---|
Βόρειοι Πόλεμοι (Δεύτερος Βόρειος Πόλεμος και Πολωνο-Ρωσικός Πόλεμος (1654-1667)) | |||
Η κατάληψη της Κοινοπολιτείας από τη Σουηδία, τη Ρωσία, το Βρανδεμβούργο και τους Κοζάκους του Χμελνίτσκι | |||
Χρονολογία |
| ||
Τόπος | Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία | ||
Έκβαση | Συνθήκη της Ολίβα
| ||
Εδαφικές μεταβολές | Η υπό σουηδική κυριαρχία Λιβονία εκχωρήθηκε επίσημα στην Σουηδική Αυτοκρατορία | ||
Αντιμαχόμενοι | |||
| |||
Ηγετικά πρόσωπα | |||
| |||
Δυνάμεις | |||
| |||
Απώλειες | |||
Συνολικοί θάνατοι: 3.000.000–4.000.000[6] |
Κατά τη διάρκεια των πολέμων, η Κοινοπολιτεία έχασε περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της, καθώς και την ιδιότητά της ως μεγάλης δύναμης λόγω των εισβολών της Σουηδίας και της Ρωσίας.[10] Σύμφωνα με τον καθηγητή Άντζεϊ Ρότερμουντ, διευθυντή του Βασιλικού Κάστρου της Βαρσοβίας, η καταστροφή της Πολωνίας στον Κατακλυσμό ήταν πιο εκτεταμένη από την καταστροφή της χώρας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ρότερμουντ ισχυρίζεται ότι Σουηδοί εισβολείς λήστεψαν την Κοινοπολιτεία από τα πιο σημαντικά πλούτη της και τα περισσότερα από τα κλεμμένα αντικείμενα δεν επέστρεψαν ποτέ στην Πολωνία.[11] Η Βαρσοβία, η πρωτεύουσα της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας, καταστράφηκε από τους Σουηδούς και από έναν προπολεμικό πληθυσμό 20.000 κατοίκων, μόνο 2.000 παρέμειναν στην πόλη μετά τον πόλεμο.[12] Σύμφωνα με τους πολωνικούς υπολογισμούς του 2012, οι υλικές ζημιές που προκάλεσε ο σουηδικός στρατός ανήλθαν σε 4 δισεκατομμύρια ζλότι. 188 πόλεις και κωμοπόλεις, 186 χωριά, 136 εκκλησίες, 89 παλάτια και 81 κάστρα καταστράφηκαν ολοσχερώς στην Πολωνία.[13]