Ούρος
είδος θηλαστικού / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Ούρος (Bos primigenius, δηλαδή Βους ο πρωτογενής, γνωστός επίσης ως Βους ο αρχέγονος, άγριος βους και άουροχς)[2] είναι εξαφανισμένο είδος άγριων βοοειδών. Ζούσε στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αφρική και στην Ασία, και θεωρείται ο πρόγονος της οικόσιτης αγελάδας.[3][4] Η εξημέρωσή του έλαβε χώρα κατά τη Νεολιθική επανάσταση, στις αρχές δηλαδή του Ολόκαινου και έδωσε τις σύγχρονες αγελάδες. Αν και είχε παρόμοια εμφάνιση, ήταν πολύ πιο μεγαλόσωμος από τα σύγχρονα βοοειδή και με μεγαλύτερα κέρατα. Οδηγήθηκε στην εξαφάνιση από έναν συνδυασμό παραγόντων, ενίοτε και από τον άνθρωπο, αλλά και αρκετούς ακόμα παράγοντες, σε μια διαδικασία που κράτησε χιλιάδες χρόνια. Το τελευταίο άτομο πέθανε από φυσικά αίτια το 1627 σε δάσος της Πολωνίας.
Ούρος Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: Από το κατώτερο Πλειστόκαινο έως το 1627 (άγρια μορφή) αντίστοιχα έως σήμερα (οικόσιτη μορφή) | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Σκελετός άουροχς σε μουσείο | ||||||||||||||||
Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||||
Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Διώνυμο | ||||||||||||||||
†Bos primigenius (Βους ο πρωτογενής) Bojanus, 1827 | ||||||||||||||||
Η εξάπλωση του άουροχς και η γεωγραφική κατανομή των υποειδών του | ||||||||||||||||
Υποείδη | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Διαχρονικά, ο ούρος κατέχει σπουδαία θέση στον ανθρώπινο πολιτισμό, καθώς η εντυπωσιακή του μορφή και δύναμη προκαλούσε δέος στον άνθρωπο, από τα προϊστορικά χρόνια. Απεικονίσεις του ζώου εμφανίζονται σε πληθώρα εποχών και περιοχών, από τοιχογραφίες σε σπηλιές μέχρι αγάλματα σε σύγχρονες πόλεις, ενώ κατά το παρελθόν αποτέλεσε αντικείμενο λατρείας από πολλούς λαούς.
Πληροφορίες για το είδος μπορούν να αντληθούν από πολλές πηγές. Οι παλαιότερες είναι οι τοιχογραφίες σε σπήλαια, οι οποίες πάνε πίσω 17.000 χρόνια και πλέον,[5] ενώ διαθέσιμες είναι και περιγραφές από αρχαία αιγυπτιακά, αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά κείμενα. Οι πιο αξιόπιστες πηγές είναι από πολωνικές περιγραφές του 15ου έως 17ου αιώνα και από οστά ή απολιθώματα. Η διάκριση μεταξύ οστών ούρων και οικόσιτων βοοειδών γίνεται βάσει διαστάσεων.[6] Μεγάλο μέρος των πληροφοριών προέρχεται από τον γιατρό και βοτανολόγο Άντον Σνέεμπεργκερ. Ο Σνέεμπεργκερ, Ελβετός στην καταγωγή, έζησε αρκετά χρόνια στην Πολωνία και ανέφερε λεπτομέρειες για τον ούρο σε γράμματά του προς στον φυσιοδίφη Κόνραντ Γκέσνερ.