مقاومت (قطعه الکتریکی)
قطعه غیرفعال الکترونیکی که با عبور جریان از خود مقاومت نشان میدهد / From Wikipedia, the free encyclopedia
مقاومت (به انگلیسی: Resistor) نام یکی از قطعات الکتریکی و الکترونیکی دوپایه و کنشپذیر (مصرفکنندهٔ انرژی) است که به عنوان یکی از اجزای منفرد مدارهای الکترونیکی، مقاومت الکتریکی مورد نیاز را ایجاد و اعمال میکند. در این مدارها، از مقاومت برای کم کردن جریان، تنظیم سطح سیگنالها، تقسیم ولتاژ یا موارد بسیار دیگری استفاده میشود. هنگامی که جریان الکتریکی از یک مقاومت عبور میکند، اختلاف ولتاژی براساس قانون اهم بین پایههای آن ایجاد میشود. شدت جریانی که از یک مقاومت عبور میکند، رابطهٔ مستقیمی با ولتاژ دو سَر آن مقاومت دارد. این رابطه توسط قانون اهم اینگونه نمایش داده میشود:
نوع | کنشپذیر |
---|---|
اصول کارکرد | مقاومت و رسانایی الکتریکی |
نمادهای الکترونیک | |
این دو علامت طرحواره هر دو در دیاگرامها به کار میروند |
در این معادله؛
- R: مقدار مقاومت الکتریکی قطعهٔ مقاوم در یکای اهم.
- V: اختلاف پتانسیل الکتریکی دو سر قطعهٔ مقاوم در یکای ولت.
- I: جریان الکتریکی عبوری از همان شیء در یکای آمپر است.
نسبت نسبتی است که بین ولتاژ دو سر مقاومت؛ (V)، و شدت جریان عبوری از آن؛ (I) پیوسته وجود دارد، و مقدار مقاومت نامیده میشود. این نسبت در مقاومتهای معمولی که با اندازههای مقدار مقاومتشان مشخص شدهاند، میتواند ثابت (مستقل از ولتاژ) در نظر گرفته شود. اگر چه نوع دیگری از مقاومتها هستند که به آنها مقاومتهای غیرخطی نیز گفته میشود که تحت شرایطی همچون ولتاژ و دما و نور مقدار آنها تغییر میکند
مقاومتها که اجزای بسیار متداولی را در شبکههای الکتریکی و مدارهای الکترونیکی تشکیل میدهند، در تجهیزات الکترونیکی بسیار کاربردی و پرشمار هستند. مقاومتهای کاربردی متداول میتوانند از ترکیبات و در اندازه و قیافههای متفاوت و همچنین بهصورت سیم مقاومتی (سیمی که از جنس آلیاژی با مقاومت حرارتی بالا مانند آلیاژ نیکل و کروم باشد) ساخته شود. مقاومتها در داخل تراشهها هم بهکار رفتهاند؛ بهویژه در دستگاههای آنالوگ که مقاومتها میتوانند با مدار چاپی و مدار ترکیبی یکپارچه شوند.
کارکرد الکتریکی یک قطعهٔ مقاومتکننده با مقدار مقاومتی مشخص میشود که در یک مدار ایجاد میکند. مقاومتهای عادی و تجاری با بیش از نُه مرتبه بزرگی ساخته میشود. (مقاومتهای بسیار پائین نزدیک صفر و بسیار بالا نزدیک به بینهایت مصرف تجاری ندارند) در یک طراحی الکترونیکی، مقدار اسمی یک مقاومت مقداری است که با توجه به تلرانس ساخت و تولید مقاومتها در نظر گرفته شدهاست که مطابق با کاربرد ویژه و دقت مورد نیاز آن انتخاب میشود. ضریب دمایی میزان مقاومت هم ممکن است در برخی از برنامههای کاربردی دقیق در نظر گرفته شود. مقاومتهای کاربردی همچنین از نظر ماکزیمم توان آن مشخص میشود تا از مصرف بیشتر از توان پیشبینیشده مقاومت و گرم شدن و اتلاف انرژی و نهایتاً از کار افتادن (سوختن) آن، جلوگیری کند. این نگرانی عمدهای در طراحی و برنامههای کاربردی الکترونیک است. مقاومتهای با میزان توان بالا از لحاظ فیزیکی بزرگتر هستند و ممکن است به گرماخور نیاز پیدا کنند. در مدارهای با ولتاژ بالا، لازم است که دقت و بررّسی بیشتری به حدّاکثر ولتاژی در نظر گرفته شود که میتوان مقاوت را در آن به کار گرفت.
مقاومتهای کاربردی یک القاوری سری و یک ظرفیت خازنی موازی کوچک دارند. این خصوصیات میتواند در کاربردهای آن با فرکانس بالا نقش مهمی را ایفاء کند. در یک تقویتکننده یا یک پیش تقویتکننده با نویز پایین، مشخصات نویز یک مقاومت ممکن است مسئلهساز باشد. القاوری ناخواسته، نویز بیش از حد و ضریب دمایی بسیار وابسته به فناوری استفاده شده در ساخت و تولید مقاومت کاربرد دارند. در حالت عادی، این عوامل برای خانوادهٔ خاصی از مقاومتهای تولید شده برای استفادهٔ در یک فناوری خاص اختصاص مییابد. خانوادهای از مقاومتهای مجزّا هم طبق فاکتور فرمشی به وجود آمدهاست که اندازهٔ دستگاه و موقعیت رساناها (یا هر دو) آن را متناسب با ساخت و تولید کاربردی مدارها در نظر میگیرد.