آتشسوزی سینما رکس آبادان
حادثهای در دوره ی پهلوی / From Wikipedia, the free encyclopedia
آتشسوزیِ سینما رِکس حادثهای عمدی توسط انقلابیون مخالف حکومت پهلوی بود[1][2] که در ۲۱:۴۵ شبِ شنبه ۲۸ مرداد ۱۳۵۷ منجر به سوختن سینما رکسِ آبادان شد. سینما در حال نمایش فیلم گوزنها، ساخته مسعود کیمیایی بود.[3][4][5] این رخداد زمانی آغاز شد که چهار نفر قبل از آتش زدن، با استفاده از تاریکی شب و همکاری سرایدار سینما[6] درها، ورودی و خروجی و داخل سالن سینما را به تینر آغشته کرده بودند.[7] نسبت دادن این حمله به حکومت پهلوی، عامل برانگیختن انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود، که منجر به سرنگونی حکومت سلطنتی ایران شد.[8][9] تعداد ۶۳۰ نفر از کسانی که به دیدن آخرین سانس رفته بودند در آتش سوختند.[10] تعداد کشتگان بعداً به بیش از ۶۷۷ نفر افزایش یافت.[11]
آتشسوزی سینما رِکس آبادان | |
---|---|
موقعیت | آبادان، ایران |
تاریخ | ۲۸ مرداد ۱۳۵۷ ۲۰:۲۱ (ساعت رسمی ایران) |
گونه حمله | آتشافروزی، کشتار جمعی، تروریسم |
کشتهها | ۴۲۰ تا ۷۰۰ نفر |
مرتکبان | انقلابیون (حسین تکبعلیزاده، سید محمد علویتبار و ۲ نفر از دوستانشان) |
تحقیقات اولیه حاکی از عمدی بودن حریق بود.[1][2] همزمانی این رویداد با اعتراضات و طولانی شدن رسیدگی به آن در سالهای پس از انقلاب گمانههایی را پیرامون عاملان این حادثه ایجاد کرد. حکومت پهلوی در ابتدا «مارکسیستهای اسلامی» را مسئول آتشسوزی دانست و بعداً گزارش داد که شبهنظامیان اسلامی آتش را آغاز کردند، در حالی که مخالفان ساواک را مقصر میدانستند. سید روحالله خمینی آن را «شاهکار بزرگ شاه برای بدنام کردن انقلاب» خواند.[12] اظهارات خمینی در اندک زمانی مقبولیت عام یافت. این در حالی است که مخالفان در سال ۱۳۵۷ بیش از ۳۰ سینما را آتش زدند و سال ۵۷ را سال سینما سوزی نامگذاری کردهاند.[11]
پس از انقلاب مشخص شد این عمل توسط انقلابیون به سرکردگی حسین تکبعلیزاده و سه جوان دیگر به تحریک محمد کیاوش انجام شدهاست و تکبعلیزاده و تعدادی اعدام شدند.[13][14]