تازی
عنوانی که ایرانیها به عربهای حملهور به ایران دادند / From Wikipedia, the free encyclopedia
تازی، تازیک یا تاژیک، نامی است که ایرانیان به عربها دادند. تازی شیوهٔ تلفظ ایرانیان از نام قبیله طایی است که در زبان پارسی میانه و زبان پارتی به کار میرفت و هماکنون بنی لام عبدالخان از دودمان این تیره در خوزستان سکونت دارند. گفته میشود که قبیله طایی نخستین عربهایی بودند که ایرانیان در دوران پیش از اسلام با ایشان مواجهه داشتند و بعدها این واژه را برای همه عربها به صورت عمومی بکار بردند. در دوران پس از اسلام و ورود اعراب مسلمان به ماوراءالنهر این لغت تغییر معنا داد و در مقابل قبایل ترک ساکن در ترکستان غربی، به همه مسلمانان آن نواحی فارغ از قومیتشان تازیک یا تاژیک گفتند.[1]
شکل سغدی واژه تازی همان واژه تاجیک است که هنوز امروزه برای فارسی زبانان ماوراءالنهر و بخش شرقی فلات ایران استفاده میشود. دلیل خطاب کردن مسلمانان با این واژه این است که اکثر «اعرابی» که با این عنوان خطاب میشدند، در واقع ایرانیانی بودند که به اسلام گرویده بودند.[2]
نام تازی ظاهراً تغییریافتهٔ واژه طیزی است به معنای کسی که در قبیله طی زندگی میکند.[3]بعدها ایرانیان این نام را بر روی کل اعراب گذاشتند. در پارسی میانه تازی را تازیک میگفتند.
تفسیر دیگر این نام در کتاب بندهش زرتشتی است که در زمان ساسانیان نگارش شده است. بر پایه آن، تاز کسی از نوادگان سیامک که خود نوه کیومرث (نخستین آدم در دین زرتشتی) است که به همراه همسرش به دشتی در عربستان کنونی مهاجرت میکند و مردم آنجا از دودمان او هستند. در واقع تازی تنها یک معنی دارد و آن نواده تاز بودن است.