زبان هندوستانی
زبان هندو-آریایی / From Wikipedia, the free encyclopedia
هندوستانی (دیواناگری: हिन्दुस्तानी،[9] اردو: [a] هندوستانی)[10] یا هندی – اردو (دیواناگری: हिन्दी-उर्दू،[11] به اردو: هندی-اردو) زبان میانجی شمال هند و پاکستان است. این زبان در طول تاریخ تاریخی به نامهای هندویی، هندَوی، زبان هند، زبان هندوستان، هندوستان کی بولی ("زبان هند")، ریخته و هندی نیز شناخته میشدهاست.[12][13] گویشهای منطقهای آن در جنوب هند به زبان دکنی، در گجرات به زبان گوجری و در اطراف دهلی به زبان دهلوی یا اردو شناخته میشوند. هندوستانی یک زبان هندوآریایی است و پایه آن گویش هندی غربی دهلی، که به آن کهریبولی میگویند، میباشد. هندوستانی یک زبان چندکانونی، با دو گونه معیار هندی معیار نوین و اردوی معیار نوین است.[14]
هندوستانی | |
---|---|
هندی–اردو | |
زبان بومی در | شمال هند، پاکستان، دکن |
منطقه | جنوب آسیا |
شمار گویشوران | حدود ۲۵۰ میلیون (۲۰۱۱–۲۰۱۷)[1] زبان دوم: ~۵۰۰ میلیون (۱۹۹۹–۲۰۱۶)[1] |
گونههای نخستین | پراکریت شورسینی
|
گونههای معیار | |
گویشها | دهلوی
کائوراوی (روستایی)
|
سامانه اشاره هندی (ISS)[5] | |
وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | |
تنظیمشده توسط | اداره هندی مرکزی (هندی، هند)؛[6] گروه ارتقای زبان ملی (اردو، پاکستان)؛ شورای ملی ارتقای زبان اردو (اردو، هند)[7] |
کدهای زبان | |
ایزو ۱–۶۳۹ | hi |
ایزو ۲–۶۳۹ | hin – Hindiurd – Urdu |
ایزو ۳–۶۳۹ | یکی از:hin – Hindiurd – Urdu |
گلاتولوگ | hind1270 [8] |
زبانشناسی | 59-AAF-qa to -qf |
مناطقی که هندوستانی زبان بومی است | |
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آیپیای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامتهای سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسههای یونیکد ببینید. |
نخستین شعر نوشته شده به این زبان، به صورت هندی باستان است که به سال ۷۶۹ میلادی بازمیگردد. در دوره سلطاننشین دهلی، که بیشتر هندوستان، پاکستان شرقی، نپال جنوبی و بنگلادش[15] تحت پوشش آن قرار داشت[16] و منجر به تماس فرهنگ هندو و اسلامی شد، وامواژههای فارسی وارد هندی باستان شد و این زبان به شکل کنونی هندوستانی درآمد.[17]
هسته واژگان این زبان از پراکریت (از نوادگان سانسکریت) است که از فارسی و عربی (از راه فارسی) وامواژههای بسیاری بدان وارد شدهاست. شمار گویشوران آن را فقط میتوان تخمین زد. اتنولوگ در سال ۲۰۱۹ گزارش کرد که هندی و اردو، با داشتن ۷۸۵ میلیون گویشور زبان مادری و دوم، با هم سومین زبان پرگویشور جهان را پس از انگلیسی و ماندارین میسازند[18] هر چند این شامل میلیونها نفر است که در سرشماری هند زبان خود را «هندی» معرفی کردهاند، اما به غیر از هندوستانی به زبانهای هندی دیگر صحبت میکند.[19] تعداد کل هندی-اردوزبانان در سال ۱۹۹۵ بیش از ۳۰۰ میلیون نفر گزارش شدهاست که هندوستانی را به سومین یا چهارمین زبان پرگویشور در جهان تبدیل میکند.