فسیل
From Wikipedia, the free encyclopedia
سَنگواره یا فُسیل (از زبان لاتین کلاسیک: Fossilis، یا زبان فرانسوی: Fossile، به معنای «به دستآمده از حفاری») به بازماندههای جانوران و گیاهان یا بازماندهها و آثار دیگر مثلاً ردپا گفته میشود. مثالهایی از بقایای جانداران عبارت اند از استخوان، صدف، اسکلت خارجی، مو، روغن، زغالسنگ، دیانای یا حتی تصویر و ردی از جانداران یا باکتریها که روی سنگها نقش بستهاند.[1]
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
فرایند سنگوارهشدن فرآیندی نادر است زیرا بقایای طبیعی معمولاً تجزیه شده و دوباره وارد چرخهٔ مواد میگردند. برای اینکه یک سازواره (جاندار)، سنگواره شود میبایست روی آن هرچه سریعتر با مواد رسوبی پوشیده شود. سنگوارهها و روند سنگوارگی انواع گوناگونی دارند. سنگوارهها معمولاً از خود مواد بازمانده از سازواره تشکیل شدهاند، ولی هستند سنگوارههایی که تنها شامل اثر و رد یک سازواره مثلاً رد پای یک دایناسور یا خزنده میشوند. به اینگونه سنگوارهها، سنگوارههای ردّی میگویند. دانش بررسی سنگوارهها دیرینشناسی نام دارد.
یکی از مناسبترین مکانها برای تشکیل سنگوارهها میتوان به حاشیهٔ دلتاها و پیرامون کوههای آتشفشانی قدیمی که خاکستر از آنها متصاعد میشود و دریاهای کم عمق و یخچالها و باتلاقها نام برد. بیشتر دانشمندان معتقدند که فسیلها در دریاهای قدیمی قرار داشتهاند و در بین مواد رسوبی قرار گرفتهاند و در اثر فشار و گرمای زیاد، به شکل کنونی درآمدهاند.
از آثار سنگوارهها برای اثبات نظریههای زمینساخت ورقهای و تکامل تدریجی استفاده شدهاست. در علم زمینشناسی مطالعهٔ دانشگاهی فسیلها در دو مبحث گیاهی و جانوری است که هر کدام به دوبخش بزرگسنگوارهها ماکروفسیل و ریزسنگوارهها میکروفسیل -و زیرشاخهٔ نانوفسیلها - تقسیم شده و بر این اساس مطالعه میشوند. فسیل یا سنگواره را میتوان از مهمترین منابع اطلاعات دربارهٔ گذشتهٔ موجودات دانست. دانشمندان معتقدند نباید تمام فسیلهای یک منطقه را جمعآوری کرد. جمعآوری کامل نمونههای تریلوبیت ایران یکی از ناخوشایندترین اتفاقات مطالعاتی این حوزه است. مراغه که به بهشت فسیلی ایران معروف است نمونههای فسیلی خشکی را در خود جای داده که در کمتر جایی از دنیا این نمونههای حیوانات خشکی باقی ماندهاست.