لیبرترینیسم
فلسفۀ سیاسی / From Wikipedia, the free encyclopedia
لیبِرتِریَنیسم[persian-alpha 1] (از ریشه فرانسوی واژهٔ Libertair به معنای آزادیخواه) یا اختیارگرایی فلسفهای سیاسی است که از آزادی به عنوان هدف اصلی خود حمایت میکند. لیبرترینها خواهان بیشینهسازی آزادیهای فردی،[1] خودمختاری و آزادی، آزادی سیاسی، انجمن و انتخاب هستند و بر اولویت تشخیص و داوری فردی تأکید میکنند.[2][3]
لیبرترینها عموماً در مشکوک بودن نسبت به اقتدار همنظرند، نظرشان در خصوص میزان ضدیتشان با نظامهای موجود اقتصادی و سیاسی متفاوت است. مکاتب فکری گوناگون لیبرترین دیدگاههای متفاوتی در خصوص کارکردهای مشروع دولت و قدرت خصوصی ارائه میدهند، که غالباً خواهان محدودسازی یا حتی انحلال نهاد اجتماعی مبتنی بر اجبارند. لیبرترینیسم بیش از نمایندگی یک نظریه یا ایدئولوژی نظاممند، خشک، و یکتا، به عنوان لفظی پوششی به کار رفته شده که بازهٔ گستردهای از ایدههای سیاسی را در طی تاریخ مدرن داشته که گاه ناسازگاریهایی ایجاد کردهاست.
برخی لیبرترینها از سرمایهداری لسه فر و حقوق مالکیت خصوصی[4] مثلاً در خصوص زمین، زیرساختها و منابع طبیعی حمایت میکنند. دیگران، مشخصاً سوسیال لیبرترینها،[5] خواهان برکندن سرمایهداری و مالکیت خصوصی ابزار تولید به نفع مالکیت و مدیریت اشتراکی یا تعاونی هستند.[6][7] یک شکاف دیگر شکاف بین مینارشیستها و آنارشیستها است. مینارشیستها معتقدند یک دولت مرکزی حداقلی لازم است، حال آن که آنارشیستها پیشنهاد میدهند دولت به کل حذف شود.[8][9]