یوکاریوت
گروه آرایهشناختی که اعضایش دارای ساختارهای محصور در غشاء اند. / From Wikipedia, the free encyclopedia
یوکاریوتها (به انگلیسی: Eukaryotes) (با تلفظ: /juːˈkærioʊts, -əts/) موجوداتیاند که هسته سلولهایشان دارای پوشش مشخصی میباشد.[3][4][5] یوکاریوتها به حوزه Eukaryota یا Eukarya تعلق دارد؛ این نام از ریشه یونانی εὖ (که eu خوانده شده و به معنای "خوب") و κάρυον (که karyon به معنای مغز یا هسته است).[6] حوزه یوکاریوتا یکی از سه حوزه سامانه سهحوزهای است؛ دو حوزه دیگر باکتریا (Bacteria) و آرکی (Archaea) میباشند (به این دو در مجموع پروکاریوتها میگویند). اکنون یوکاریوتها را برآمده از آرکیها، یا خواهر آسگارد آرکیا (Asgard Archaea) میدانند. آسگارد آرکیاها را اکنون توانستهاند کشت دهند.[7][8][9][10][11] یوکاریوتها نمایشگر اقلیت اندکی از موجودات زنده اند؛[12] با این حال، به علت این که عموماً اندازه بزرگتری دارند، تخمین زده میشود که زیست توده جهانیشان تقریباً برابر با پروکاریوتها باشد.[12] یوکاریوتها در حدود ۲٫۱–۱٫۶ میلیارد سال پیش، طی ابردوران پیشینزیستی (Proterozoic Eon)، و احتمالاً به صورت تاژکداران بیگانهخوار پدیدار گشتند.[13]
یوکاریوت | |
---|---|
یوکاریوتها و مثالهایی از تنوعشان - در جهت عقربههای ساعت از بالا به پایین: زنبور بنّای کارگر-قارچ تیرهسر-شامپانزه معمولی-'-آلاله ایرانی-ولووکس کارتری | |
ردهبندی علمی | |
حوزه: | یوکاریوت (شاتون، ۱۹۲۵) ویتیکر، مارگولیس، ۱۹۷۸ |
ابرگروهها[1] و فرمانروها | |
جانداران یوکاریوتی که در فرمانرو گیاهان، جانوران یا قارچها طبقهبندی نمیشوند را برخی مواقع در فرمانرو آغازیان دستهبندی میکنند. | |
سلولهای یوکاریوتی معمولاً دربرگیرنده اندامکهای پوشیده در غشاء، چون میتوکندری، دستگاه گلژی و کلروپلاست اند که میتوان در گیاهان و جلبکها آنها را یافت؛ اندامکهای مذکور مختص یوکاریوتها میباشند، گرچه که اندامکهای ابتدایی را در پروکاریوتها نیز میتوان یافت.[14] یوکاریوتها ممکن است تکسلولی یا پُرسلولی بوده و شامل انواع مختلفی از سلول در بافتهای مختلف باشند؛ در مقایسه، پروکاریوتها همگی تکسلولیاند. جانوران، گیاهان، قارچها آشناترین یوکاریوتها میباشند؛ برخی اوقات بقیه انواع یوکاریوتها را آغازیان مینامند.
یوکاریوتها ممکن است هم به صورت غیرجنسی از طریق میتوز و هم به صورت جنسی از طریق میوز و همجوشی گامتها تولیدمثل کنند. در میتوز، یک سلول به دو سلول که از نظر ژنتیکی یکسانند، تقسیم میشود. در میوز، پس از همانندسازی DNA، دو مرحله تقسیم سلولی برای تشکیل چهار سلول دختری هاپلوئید، صورت میپذیرد. این سلولهای هاپلوئید تولیدی، بهعنوان سلول جنسی (گامت) عمل میکنند. هر گامت تنها یک دست کرومزوم دارد، که هر کدام مخلوط منحصربفردی از جفت کروموزومهای والدین متناظرشان اند در نتیجه این ترکیب منحصربفرد، عمل نوترکیبی ژنی طی میوز رخ میدهد.[15]