Imperio Británico
conxunto de colonias da Gran Bretaña / From Wikipedia, the free encyclopedia
O Imperio Británico estaba composto polos dominios, colonias, protectorados, mandatos e outros territorios gobernados ou administrados polo Reino Unido e os seus estados predecesores. Comezou coas posesións e postos comerciais de ultramar establecidos por Inglaterra entre finais do século XVI e principios do XVIII. No seu apoxeo foi o maior imperio da historia e, durante máis dun século, foi a principal potencia mundial.[1] En 1913, o Imperio Británico dominaba a 412 millóns de persoas, o 23% da poboación mundial da época,[2] e en 1920 abarcaba 35,5 millóns de km² (13,7 millóns de millas cadradas),[3] o 24% da superficie total do planeta. Por iso, o seu legado constitucional, xurídico, lingüístico e cultural está moi estendido. Na cúspide do seu poder, foi descrito como "o imperio no que nunca se pon o sol" ("The empire on which the sun never sets"), xa que o Sol sempre brillaba en polo menos un dos seus territorios.
British Empire (en) | |||||
Localización | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Capital | Londres | ||||
Poboación | |||||
Poboación | 680.000.000 (1922) (18,28 hab./km²) | ||||
Lingua oficial | lingua inglesa | ||||
Xeografía | |||||
Superficie | 37.200.000 km² | ||||
Comparte fronteira con | |||||
Datos históricos | |||||
Precedido por | |||||
Creación | 1583 | ||||
Disolución | 1997 | ||||
Organización política | |||||
Forma de goberno | monarquía constitucional | ||||
Moeda | libra esterlina | ||||
Durante a era dos descubrimentos nos séculos XV e XVI, os imperios portugués e español foron pioneiros na exploración europea do globo, e no proceso estableceron grandes imperios de ultramar. Envexa da gran riqueza que xeraban estes imperios,[4] Inglaterra, Francia e os Países Baixos comezaron a establecer colonias e redes comerciais propias nas Américas e Asia. Unha serie de guerras nos séculos XVII e XVIII cos Países Baixos e Francia deixaron a Inglaterra (Gran Bretaña, tras o Acto de Unión de 1707 con Escocia) como a dominante do poder colonial na América do Norte. Gran Bretaña converteuse na potencia dominante no subcontinente indio tras a conquista dá Bengala mogol por parte da Compañía das Indias Orientais na batalla de Plassey en 1757.
A Guerra de Independencia dos Estados Unidos fixo que Gran Bretaña perdese algunhas das súas colonias máis antigas e poboadas de América do Norte en 1783. A atención británica dirixiuse entón cara a Asia, África e o Pacífico. Tras a derrota de Francia nas guerras napoleónicas (1803–1815), Gran Bretaña emerxeu como a principal potencia naval e imperial do século XIX e ampliou as súas posesións imperiais. O período de relativa paz (1815–1914) durante o cal o Imperio Británico se converteu no hexemónico global foi descrito máis tarde como Pax Britannica ("Paz Británica"). Ademais do control total que exercía Gran Bretaña sobre as súas colonias, o seu dominio de gran parte do comercio mundial significaba que controlaba efectivamente as economías de moitas rexións, como Asia e América Latina.[5][6] Concedéronse graos crecentes de autonomía ás súas colonias de colonos brancos, algunhas das cales foron reclasificadas como dominios.[7]
A principios do século XX, Alemaña e os Estados Unidos comezaran a desafiar o liderado económico de Gran Bretaña. As tensións militares e económicas entre Gran Bretaña e Alemaña foron as principais causas da primeira guerra mundial (1914-1918), durante a cal Gran Bretaña dependía moito do seu imperio. O conflito puxo unha enorme presión nos seus recursos militares, financeiros e de man de obra. En 1921, coa sinatura do Tratado de Versalles, que rematou oficialmente a primeira guerra mundial, o Reino Unido obtivo o mandato de administrar algunhas das antigas colonias alemás, chegando dese modo a estender o seu dominio a unha área de cerca de 31 millóns de km² e unha poboación de cerca de 458 millóns de persoas, na América do Norte (o Canadá), en África (practicamente toda a África oriental e parte da occidental), en Asia (parte do Oriente Medio e do subcontinente indio) e tamén Australia e partes de Oceanía. Aínda que o imperio alcanzou a súa maior extensión territorial inmediatamente despois da primeira guerra mundial, Gran Bretaña xa non era a potencia industrial ou militar preeminente do mundo. Na segunda guerra mundial, as colonias británicas da Asia oriental e do Sueste asiático foron ocupadas polo Imperio do Xapón. A pesar da vitoria final de Gran Bretaña e os seus aliados, o dano ao prestixio británico axudou a acelerar o declive do imperio. A India, a posesión máis valiosa e poboada de Gran Bretaña, logrou a independencia en 1947 como parte dun movemento máis amplo de descolonización, no que Gran Bretaña concedeu a independencia á maioría dos territorios do imperio. A Crise de Suez de 1956 confirmou o declive de Gran Bretaña como potencia global, e a transferencia de Hong Kong a China o 1 de xullo de 1997 marcou para moitos o fin do Imperio Británico.[8][9] Catorce territorios de ultramar permanecen baixo soberanía británica. Despois da independencia, moitas antigas colonias británicas, xunto coa maioría dos dominios, uníronse á Commonwealth de Nacións, unha asociación libre de estados independentes. Quince deles, incluído o Reino Unido, reservan un monarca común, actualmente o rei Carlos III.