Սոցիալիստական պետություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Սոցիալիստական պետություն, սոցիալիստական հանրապետություն կամ սոցիալիստական երկիր, ինքնիշխան պետություն, որի սահմանադրության մեջ նշվում է հավատարմությունը սոցիալիզմին։
Ներկայումս այդ պետություններին և երկրներին են պատկանում Ալժիրը[1], Բանգլադեշը[2], Գայանան[3], Հնդկաստանը[4], Նեպալը[5], Նիկարագուան[6], Շրի Լանկան[7] և Տանզանիան[8]։
Սոցիալիստական պետության գաղափարը բխում է պետական սոցիալիզմի ավելի լայն հասկացությունից, քաղաքական տեսանկյունից, որ բանվոր դասակարգը պետք է օգտագործի պետական իշխանությունը և պետական քաղաքականությունը ՝ սոցիալիզմի սկզբունքների վրա հիմնված տնտեսական համակարգ ստեղծելու համար[9][10]։ Սոցիալիստական պետությունների մեծ մասը ստեղծվել են քաղաքական կուսակցությունների կողմից, որոնք հավատարիմ են մարքսիզմ-լենինիզմին կամ դրա ազգային տարատեսակներին, ինչպիսիք են մաոիզմը, ստալինիզմը կամ տիտոիզմը։ Սոցիալիստական պետության հայեցակարգը համարվում է ավելորդ կամ անարդյունավետ որոշ դասական, ազատական և ուղղափառ մարքսիստների, ազատական սոցիալիստների և այլ սոցիալիստական քաղաքական մտածողների կողմից, ովքեր ժամանակակից պետությունը համարում են կապիտալիզմի կողմնակի արդյունք[11][12][12]։
Սոցիալիստական պետությունը պետք է տարբերվի բազմակուսակցական ազատական ժողովրդավարությունից, որը ղեկավարվում է սոցիալիստական կուսակցության կողմից, որտեղ պետությունը սահմանադրորեն կապված չէ սոցիալիզմի կառուցման հետ։ Նման դեպքերում քաղաքական համակարգը հատուկ նախատեսված չէ սոցիալիզմ կառուցելու համար։ Քաղաքագետները հակված են տարբերակել ավտորիտար սոցիալիստական և ժողովրդավարական սոցիալիստական պետությունները։ Առաջինը պատմականորեն սոցիալիստական ճամբարն էր, իսկ երկրորդը արևմտյան ճամբարի երկրներն էին, որոնք ժողովրդավարական կերպով ղեկավարվում էին սոցիալիստական կուսակցությունների կողմից, ինչպիսիք են Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան, Շվեդիան և այլ սոցիալ-դեմոկրատական պետություններ[13][14][15][16]։