Tonga
From Wikipedia, the free encyclopedia
Tonga (áður þekkt sem „Vináttueyjar“), opinberlega Konungsríkið Tonga (tongíska: Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga), er pólýnesískt land og eyjaklasi sem nær yfir 169 eyjar, þar af 36 byggðar.[1] Samanlögð stærð eyjanna er um það bil 750 ferkílómetrar og þær dreifast um 700.000 ferkílómetra hafsvæði í Suður-Kyrrahafi. Árið 2021 voru íbúar Tonga 104.494 talsins.[2] 70% þeirra búa á eyjunni Tongatapu.
Pule'anga Fakatu'i 'o Tonga Kingdom of Tonga | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Ko e Otua mo Tonga ko hoku tofi'a (tongíska) Guð og Tonga eru mín arfleifð | |
Þjóðsöngur: Koe Fasi Oe Tu'i Oe Otu Tonga | |
Höfuðborg | Núkúalófa |
Opinbert tungumál | tongíska og enska |
Stjórnarfar | Þingbundin konungsstjórn |
Konungur | Tupou 6. |
Forsætisráðherra | Pohiva Tuʻiʻonetoa |
Sjálfstæði | |
• frá Bretlandi | 4. júní 1970 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
175. sæti 748 km² 4 |
Mannfjöldi • Samtals (2021) • Þéttleiki byggðar |
199. sæti 104.494 139/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2019 |
• Samtals | 0,655 millj. dala |
• Á mann | 6.496 dalir |
VÞL (2019) | 0.725 (104. sæti) |
Gjaldmiðill | panga (TOP) |
Tímabelti | UTC+13 |
Þjóðarlén | .to |
Landsnúmer | +676 |
Eyjar Tonga raðast á um það bil 800 km langa línu frá norðri til suðurs. Næstu eyjar eru Fídjieyjar og Wallis- og Fútúnaeyjar í norðvestri, Samóa í norðaustri, Nýja-Kaledónía og Vanúatú í vestri, Niue í austri og Kermadec-eyjar í suðvestri. Tonga er um 1.800 km frá Norðurey Nýja-Sjáland.
Frá 1900 til 1970 var Tonga breskt verndarríki. Bretar sáu um utanríkismál Tongverja samkvæmt vináttusamningi, en Tonga lét fullveldi sitt aldrei af hendi. Árið 2010 tók stjórn Tonga skref í átt frá hefðbundnu einveldi að þingbundinni konungsstjórn, eftir lagabreytingar sem leiddu til fyrstu þingkosninga landsins.
Árið 2022 varð gríðarstórt eldgos í Hunga Tonga-eldstöðinni sem myndaði flóð og höggbylgju út um allan heim.