უკუგდების დოქტრინა
From Wikipedia, the free encyclopedia
უკუგდება — პოლიტიკურ მეცნიერებაში არის სახელმწიფოს მნიშვნელოვანი პოლიტიკის ძალის გამოყენებით (როგორც წესი რეჟიმის შეცვლით) შეცვლის ან გაუქმების სტრატეგია. შეკავებასთან კონტრასტში, რომელიც ნიშნავს სახელმწიფოს გავრცელების ხელის შეშლას და საერთაშორისო დაძაბულობის განტვირთვასთან, რომელიც ნიშნავს სახელმწიფოსთან ურთეირთობების გაუმჯობესებას. უკჯუგდების დოქტრინის შესახებ დისკუსიების და განხილვების უმეტესობა მოდის აშშ-ის ცივი ომის პერიოდის საგარეო საქმეთა პოლიტიკაზე, კომუნისტური სახელმწიფოების მიმართ. უკუგდების სტრატეგია უშედეგოდ გამოცადეს ღორების ყურის შეჭრისას და კორეის ომში, თუმცა სასარგებლო აღმოჩნდა აშშ-ის მიერ გარანადაში შეჭრისას 1983 წელს. აშშ-ის მთავრობა განიხილავდა უკუგდების დოქტრინის გამოყენებას აღმოსავლეთ გერმანიაში 1953 წლის აჯანყების და უნგრეთის 1956 წლის რევოლუციისას, თუმცა სსრკ-სთან ომის შესაძლო დაწყების მიზეზით უკან დაიხიეს[1]
აშშ-ის მიმართ მტრულად განწყობილი სახელმწიფოების უკუგდება მოხდა მეორე მსოფლიო ომში (იტალია 1943 წელს, გერმანია 1945 წელს და იაპონია 1945 წელს) ავღანეთის 2001 წლის ომში (თალიბანების წინააღმდეგ) და ერაყის ომისას 2003 წელს (სადამ ჰუსეინის წინააღმდეგ). უკუგდებას ზოგ შემთხვევაში „რეჟიმის შეცვლას“ უწოდებენ.[2]