Bazylika Grobu Świętego
świątynia chrześcijańska w Starym Mieście Jerozolimy / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Bazylika Grobu Świętego?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Bazylika Grobu Świętego[1] (hebr. כנסיית הקבר, Kenesijat ha-Kewer; łac. Sanctum Sepulchrum; w wielu językach zwana „kościołem Zmartwychwstania Pańskiego”: gr. Ναός της Αναστάσεως, Naos tes Anastaseos, arab. كنيسة القيامة, Kanisat al-Kijama, lub „Święte Zmartwychwstanie”: orm. Սուրբ Հարություն, Surp Harutiun) – najważniejsza świątynia chrześcijańska położona w Dzielnicy Chrześcijańskiej na Starym Mieście Jerozolimy, w domniemanym miejscu męki, ukrzyżowania, złożenia do grobu i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa[2][3].
Ten artykuł dotyczy jerozolimskiej bazyliki. Zobacz też: hasło poświęcone tymczasowym kaplicom Wielkotygodniowym w Polsce. |
katedra, sanktuarium | |||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||||||||
Adres | |||||||||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||||||||
bazylika mniejsza |
od tytuł zwyczajowy | ||||||||||||||||||||
Wezwanie |
Grobu Świętego | ||||||||||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne |
26 września | ||||||||||||||||||||
Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||||||
Relikwie |
Grób Jezusa, Golgota | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
31°46′42,0″N 35°13′47,0″E | |||||||||||||||||||||
|
Pierwsza bazylika w tym miejscu została wybudowana w IV wieku z polecenia cesarza Konstantyna. Była ona trzykrotnie większa od współczesnej budowli – rozciągała się od obecnej rotundy (Anastasis), w której mieści się edykuła Grobu, aż do ówczesnej głównej ulicy miasta – Cardo Maximus, gdzie dzisiaj znajduje się cerkiew św. Aleksandra Newskiego. Budowla konstantyńska została zniszczona przez Persów pod wodzą Chosrowa II Parwiza, który w 614 zdobył Jerozolimę. Za panowania cesarza Herakliusza sanktuarium – w mniejszych rozmiarach – odbudował patriarcha Modest. Bazylika została jednak doszczętnie zniszczona w 1009 na polecenie kalifa Al-Hakima. W 1099 roku krzyżowcy zdobyli Jerozolimę i na miejscu ruin wznieśli nową świątynię. Na przestrzeni wieków sanktuarium było wielokrotnie przebudowywane oraz nękane przez pożary, trzęsienia ziemi i grabieże[4]. W efekcie pod względem architektonicznym kształt świątyni jest rezultatem różnej jakości przebudów i remontów. Mimo że zewnętrzny wygląd Grobu został znacznie odmieniony, a skała Golgoty w dużym stopniu zniszczona, nadal należą one do najcenniejszych relikwii chrześcijańskich, a sanktuarium przyciąga ogromne liczby pielgrzymów z całego świata[5][6].
Bazylika nie jest wyłączną własnością żadnego Kościoła chrześcijańskiego[7], ale pozostaje we współposiadaniu przedstawicieli kilku wyznań. W bazylice swoje siedziby mają przedstawiciele trzech kościołów: greckiego Prawosławnego Patriarchatu Jerozolimy, Kościoła łacińskiego reprezentowanego przez Zakon Braci Mniejszych (franciszkanie) oraz Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego; mogą oni pełnić na zmiany funkcje liturgiczne w sanktuarium. W największe święta przestrzeń bazyliki jest udostępniana dla liturgii Syryjskiego Kościoła Ortodoksyjnego i Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego. Z kolei Koptyjski Kościół Ortodoksyjny ma prawa tylko do kilku pomieszczeń, a w wybrane dni jego wspólnota może sprawować liturgię we własnej kaplicy znajdującej się na tyłach kaplicy Grobu[5]. Relacje między wspólnotami reguluje wywodząca się z czasów Imperium Osmańskiego zasada Statu Quo[8].
Od 1980 bazylika wraz z całym Starym Miastem Jerozolimy figuruje na liście światowego dziedzictwa UNESCO[9].