Chanat kokandzki
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Chanat kokandzki (uzb. Qoʻqon xonligi) – dawne państwo w Azji Środkowej z ośrodkiem w Kokandzie. Obejmowało terytorium dzisiejszego wschodniego Uzbekistanu, południowego Kazachstanu, północnego Tadżykistanu i Kirgistanu[2].
1709–1875 | |||
| |||
Stolica | |||
---|---|---|---|
Ustrój polityczny | |||
Pierwszy władca |
Shohruh biy | ||
Powierzchnia • całkowita |
| ||
Niepodległość |
poprzez uniezależnienie od Chanatu Buchary | ||
Aneksja |
przez Imperium Rosyjskie | ||
Religia dominująca |
Islam sunnicki | ||
W państwach środkowoazjatyckich w XVIII wieku żywa była tradycja Czyngisidów – tylko władca wywodzący się do Czyngis-chana miał prawo określać się chanem. Panująca w państwie Kokandu dynastia Szachruhydów takich korzeni nie miała, niemniej nakazano je wytworzyć. Wytwór ten był jednak chybiony – Szachruhydzi mieli być potomkami syna Muhammada Babura pozostawionego w złotej kołysce na obszarach Doliny Fergańskiej w czasie ucieczki przed Szejbanidami (Babur był Timurydą, a Szejbanidzi – Czyngisidami)[3].
Dostępnych jest niewiele szczegółowych źródeł na temat tego państwa – główną przyczyną jest zniszczenie kokandzkich archiwów państwowych tuż przed aneksją kraju przez Imperium Rosyjskie[4].
Najliczniej reprezentowanymi grupami etnicznymi chanatu byli Sartowie, Kipczacy i Kirgizi oraz – w XIX wieku – Kazachowie[4].
Trzech chanów kokandzkich: Sherali, Muhammad Xudoyor i Muhhamad Mulla poprzez swoje pokrewieństwo z Kirgizami zwiększyło rolę arystokracji kirgiskiej w państwie. Obecnie w historiografii kirgiskiej pojawiają się opinie, że było to państwo uzbecko-kirgiskie, bądź że w elicie władzy mieliśmy do czynienia tak z reprezentacją Sartów (sartiya), jak i koczowników i półkoczowników (elatiya), wśród których naczelną pozycję zajmowali Kirgizi i Kipczacy[3].