Dno kwiatowe
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Dno kwiatowe, oś kwiatowa (łac. receptaculum) – element budowy kwiatu roślin okrytonasiennych będący przeważnie mniej lub bardziej rozszerzonym końcem szypułki. Na dnie kwiatowym osadzone są wyrastające spiralnie lub w okółkach pozostałe elementy budowy kwiatu – okwiat, pręcikowie i słupkowie. Dno kwiatowe stanowi twór homologiczny do osi kłosa zarodnionośnego roślin zarodnikowych i osi strobili nagonasiennych[1].
W zależności od ukształtowania dna kwiatowego i osadzenia na nim słupkowia wyróżnia się[2][3]:
- dno kwiatowe płaskie lub wypukłe ze słupkowiem znajdującym się na jego szczycie i pozostałymi elementami kwiatu poniżej – słupek górny, kwiat dolny (hipogyniczny),
- dno kwiatowe wklęsłe ze słupkowiem zagłębionym, ale nie zrośniętym z dnem – słupek górny lub pośredni (wpół dolny), kwiat kołozalążkowy (perygyniczny),
- dno kwiatowe wklęsłe ze słupkowiem z nim zrośniętym – słupek dolny, kwiat górny (epigyniczny).
Silnie wgłębione, często mięsiste dno kwiatowe, otaczające słupki znajdujące się wewnątrz niego określane jest mianem hypancjum[4]. Wydłużenie dna kwiatowego wynoszące słupek ponad pozostałe części kwiat to gynofor (gynophore)[5]. Rzadziej spotykane jest wyniesienie słupka i pręcikowia zwane androgynoforem (androgynophore)[6] i wzniesienie dna kwiatowego między kielichem i koroną kwiatu, pręcikowiem i słupkowiem (np. u niektórych goździkowatych) zwane antoforem (anthophore)[7].
Mięsiste dno kwiatowe u wielu roślin bierze udział w tworzeniu owoców, zwanych w takim przypadku owocami pozornymi. Wypukłe dno kwiatowe, w którym osadzone są drobne orzeszki tworzy np. owoc pozorny truskawki. Wypukłe dno otoczone pestkowcami wchodzi w skład owocu pozornego malin. Zmięśniałe hypancjum jest owocem pozornym róży oraz owocem jabłkowatym (np. jabłoni i gruszy)[8].