Dziesięć najpiękniejszych eksperymentów z fizyki
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
10 najpiękniejszych eksperymentów z fizyki (ang. The Prism and the Pendulum: The Ten Most Beautiful Experiments in Science) – książka historyka nauki Roberta P. Crease wydana w 2003 roku. Została sporządzona na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród fizyków z całego świata[1]. Prezentuje najsłynniejsze i najpiękniejsze eksperymenty z fizyki:
- 1. Pomiar Eratostenesa (ok. roku 230 p.n.e.) – pomiar obwodu Ziemi
- 2. Eksperyment Galileusza (rok 1600) – spadek swobodny ciał o różnej masie
- 3. Eksperyment Galileusza (rok 1600) – obserwacja ruchu ciał staczających się z równi pochyłej
- 4. Eksperyment Newtona (lata 1665–1666) – rozszczepienie światła za pomocą pryzmatu
- 5. Eksperyment Cavendisha (rok 1798) – wyznaczenie stałej grawitacji G za pomocą wagi skręceń
- 6. Doświadczenie Younga (rok 1801) – interferencja światła na dwóch szczelinach
- 7. Wahadło Foucaulta (rok 1851) – doświadczalne potwierdzenie ruchu obrotowego Ziemi
- 8. Eksperyment Millikana (rok 1909) – wyznaczenie ładunku elektronu za pomocą spadającej w polu elektrycznym kropli oleju
- 9. Eksperyment Rutherforda (rok 1911) – odkrycie jądra atomowego
- 10. Doświadczenie Davissona i Germera (rok 1927) – dyfrakcja elektronów na krysztale niklu
Inne brane pod uwagę doświadczenia to:
- 11. Eksperyment Archimedesa z hydrostatyki – wyporność ciała stałego przez ciecz (III w. p.n.e.) – prawo Archimedesa
- 12. Obserwacje Rømera dotyczące prędkości światła (rok 1676)
- 13. Eksperymenty Joule’a z aparatem do pomiaru mechanicznego odpowiednika ciepła (rok 1843) – zasada zachowania energii
- 14. Eksperyment Reynoldsa – przepływ cieczy przez rurkę (hydrodynamika, podobieństwo dynamicznego przepływów płynów w przewodach rurowych, rok 1883)
- 15. Eksperymenty Macha i Salchera z akustyczną falą uderzeniową (rok 1886)
- 16. Pomiary Michelsona i Morleya wykazujące brak wpływu ruchu orbitalnego Ziemi na prędkość światła (lata 1881, 1887) – szerszy opis w artykule: Doświadczenie Michelsona-Morleya
- 17. Prace Röntgena nad wykryciem prądu przesunięcia, którego istnienie przewidywał już w roku 1865 Maxwell
- 18. Odkrycie Ørsteda dotyczące elektromagnetyzmu (rok 1820) – Doświadczenie Ørsteda
- 19. Odkrycie Bragga – dyfrakcja promieni X na kryształkach soli
- 20. Pomiary Eddingtona dotyczące ugięcia światła gwiazd (rok 1919)
- 21. Doświadczenie Sterna-Gerlacha dotyczące kwantyzacji momentu pędu (rok 1922)
- 22. Kot Schrödingera (rok 1935) – eksperyment myślowy Erwina Schrödingera
- 23. Eksperyment Trinity (lata 1942–1945) – pierwszy test jądrowej reakcji łańcuchowej
- 24. Pomiary Wu dotyczące pogwałcenia naładowania równorzędnego cząsteczek i antycząsteczek atomowych (lata 1956–1957)
- 25. Badania Goldhabera nad skrętnością neutrina (rok 1957)
- 26. Eksperyment Feynmana z o-ringiem zanurzonym w wodzie – wyjaśniający przyczynę katastrofy promu kosmicznego Challenger (rok 1986)