Enya
wokalistka irlandzka / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Enya?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Enya, właśc. Eithne Patricia Ní Bhraonáin[1] (wym. /'ɛnʲə ni: vri:əna:nʲ/), w języku angielskim Enya Patricia Brennan (ur. 17 maja 1961 w Gaoth Dobhair[1][2]) – irlandzka instrumentalistka, kompozytorka i wokalistka. Urodzona i wychowana w rodzinie muzyków, zamieszkałej w irlandzkojęzycznym regionie Gweedore w hrabstwie Donegal na północy Irlandii[4], Enya rozpoczęła karierę muzyczną w 1980 roku, kiedy to dołączyła do rodzinnego zespołu Clannad, gdzie grała partie klawiszowe[5]. Po nagraniu dwóch albumów[5], opuściła zespół w 1982 roku za namową swego menadżera i producenta Nicky'ego Ryana, aby kontynuować karierę solową. Od tego momentu Enya rozwijała swój muzyczny styl, oparty na własnych kompozycjach, łączących tradycje muzyczne (wywodzące się z celtyckiej muzyki ludowej, muzyki kościelnej i muzyki klasycznej) z rozwiniętą przez Ryana techniką dźwiękową wielokrotnego nakładania głosu (layering), zainspirowaną efektem Ściany Dźwięku, wymyślonym przez amerykańskiego producenta Phila Spectora. Za oprawę tekstową jej utworów odpowiada irlandzka poetka i tekściarka Roma Ryan, żona Nicky'ego Ryana, która napisała teksty na wszystkie dotychczasowe albumy Enyi, głównie po angielsku i irlandzku, nieraz sięgając do języków rzadszych lub nieistniejących. Dotychczas Enya śpiewała w dziesięciu językach.
Imię i nazwisko |
Eithne Patricia Ní Bhraonáin | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia |
17 maja 1961 | ||
Instrumenty | |||
Typ głosu | |||
Gatunki |
new age (odrzucone przez artystkę)[2][3], celtic[2], contemporary celtic[2], contemporary instrumental[2], ethnic fusion[2], adult alternative[2] | ||
Zawód | |||
Aktywność |
od 1976 | ||
Wydawnictwo | |||
Powiązania | |||
| |||
Strona internetowa |
Z powodu wyłącznej współpracy z małżeństwem Ryanów od początku solowej kariery, wokalistka podkreśla w wywiadach, że Enya to tak naprawdę trio: Enya Brennan (kompozycje i wykonanie), Nicky Ryan (dźwięk i produkcja) i Roma Ryan (teksty)[6].
Pierwsze projekty Enyi jako solistki obejmowały muzykę do ścieżki dźwiękowej do filmu The Frog Prince (1984) i serialu dokumentalnego produkcji BBC The Celts z 1987 roku. Materiał z tego drugiego projektu został wydany jako jej debiutancki album, zatytułowany Enya (1987). W tym samym roku Enya podpisała kontrakt z Warner Music UK, który zapewnił jej artystyczną swobodę i minimalną ingerencję ze strony wytwórni. Enya zyskała światową sławę po wydaniu drugiego albumu solowego Watermark (1988), za sprawą międzynarodowego hitu Orinoco Flow. Następnie pojawiły się sprzedające się w milionach sztuk albumy Shepherd Moons (1991), The Memory of Trees (1995) i A Day Without Rain (2000). Sprzedaż pochodzącego z tego ostatniego albumu singla Only Time gwałtownie wzrosła w Stanach Zjednoczonych po jego wykorzystaniu przez media jako tła do reportaży o zamachu na World Trade Center. Po Amarantine (2005) i And Winter Came (2008) Enya zrobiła dłuższą przerwę od muzyki. Po powrocie do studia w 2012 roku[7], wydała trzy lata później Dark Sky Island (2015).
Enya znana jest w świecie muzyki z pilnie strzeżonej prywatności, nigdy też nie odbyła solowej trasy koncertowej[7]. Jest najlepiej sprzedającą się solową artystką Irlandii[8] i najlepiej sprzedającą się irlandzką artystką, zaraz po U2. Sprzedała 26,5 miliona albumów w Stanach Zjednoczonych[9] i ponad 80 milionów płyt na całym świecie[10], co czyni ją jednym z najlepiej sprzedających się i najbogatszych artystów na świecie[11]. A Day Without Rain (2000) pozostaje najlepiej sprzedającym się albumem New Age, z szacowaną liczbą 16 milionów sprzedanych egzemplarzy na całym świecie. Enya zdobyła wiele nagród, w tym siedem World Music Awards oraz cztery nagrody amerykańskiego przemysłu fonograficznego Grammy za najlepszy album New Age[12]. Była nominowana do Oscara i Złotego Globu za utwór May It Be, napisany do filmu Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia (2001). W 2017 roku dwa irlandzkie uniwersytety (National University of Ireland i University of Ulster), w uznaniu zasług i wkładu w rozwój przemysłu muzycznego, nadały jej tytuł doktor honoris causa[13].