Fuþark starszy
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Fuþark (Futhark) starszy – najstarsza forma alfabetu runicznego, o charakterze ogólnogermańskim, używana od II do VIII wieku. Zachowało się około 350 inskrypcji pisanych tą odmianą alfabetu, pochodzących głównie z terenu Półwyspu Jutlandzkiego i Skanii, ale również w Europie Środkowej m.in. na Morawach[1]. W wyniku procesów fonetycznych zachodzących w językach germańskich został wyparty w Skandynawii przez zredukowany tzw. fuþark młodszy, a na Wyspach Brytyjskich przez 28-znakowy, a później 31-znakowy, fuþork.
Fuþark starszy składał się z 24 liter, podzielonych na trzy ośmioznakowe grupy. Każda z liter miała swoją nazwę, będącą zarazem określeniem pewnej wartości o najprawdopodobniej magicznym charakterze:
Więcej informacji Runa, Wartość fonetyczna ...
Runa | Wartość fonetyczna | Nazwa | Znaczenie |
---|---|---|---|
f | *fehu(inne języki) | bogactwo | |
u | *ūruz(inne języki) | tur, wół | |
þ | *þurisaz(inne języki) | olbrzym, zła moc | |
a | *ansuz(inne języki) | bóg | |
r | *raidō(inne języki) | wyprawa | |
k | *kaunan(inne języki) | choroba, rana, wrzód | |
g | *gebō(inne języki) | dar | |
w | *wunjō(inne języki) | powodzenie | |
h | *haglaz(inne języki) | grad | |
n | *naudiz(inne języki) | los | |
i | *īsaz(inne języki) | lód, śmierć | |
j | *jēran(inne języki) | rok, plon | |
ï | *īwaz(inne języki) | cis | |
p | *perþo(inne języki) | drzewo owocowe | |
z | *algiz(inne języki) | łoś | |
s | *sōwilō(inne języki) | słońce | |
t | *tiwaz(inne języki) | Tyr | |
b | *berkanan(inne języki) | brzoza | |
e | *ehwaz(inne języki) | koń | |
m | *mannaz(inne języki) | człowiek | |
l | *laguz(inne języki) | woda | |
ŋ | *ingwaz(inne języki) | fallus, płodność | |
d | *dagaz(inne języki) | dzień | |
o | *ōþilan/*ōþalan(inne języki) | dziedzictwo |
Zamknij