Język baskijski
izolowany język Basków w Hiszpanii i Francji / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Język baskijski?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Język baskijski (nazwy własne, zależnie od dialektu: euskara, euskera, eskuara, üskara) – język Basków, zamieszkujących kilka prowincji i departamentów na pograniczu Hiszpanii i Francji. Posługuje się nim dzisiaj ponad milion osób, z których ok. 90% mieszka w Hiszpanii.
Obszar | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
ok. 1,2 mln[1] | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
Język izolowany (nienależący do żadnej rodziny językowej) | |||||||
Status oficjalny | |||||||
język urzędowy | Kraj Basków (Hiszpania) | ||||||
Organ regulujący | Euskaltzaindia | ||||||
UNESCO | 2 wrażliwy↗ | ||||||
Ethnologue | 2 prowincjonalny↗ | ||||||
Kody języka | |||||||
ISO 639-1 | eu | ||||||
ISO 639-2 | baq/eus | ||||||
ISO 639-3 | eus | ||||||
ISO 639-5 | euq | ||||||
IETF | eu | ||||||
Glottolog | basq1248 | ||||||
Ethnologue | eus | ||||||
GOST 7.75–97 | бак 085 | ||||||
WALS | bsq, bqb, bqg, bqh, bqi, bql, bqn, bqo, bqr, bqs, bqz | ||||||
SIL | eus | ||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Wyróżnia się dziesięć dialektów języka baskijskiego. Ze względu na duże różnice pomiędzy nimi powstała ustandaryzowana odmiana języka baskijskiego (euskara batua), kumulująca cechy największych dialektów języka baskijskiego, oparta zwłaszcza na dialekcie gipuzkoańskim. Norma ta nauczana jest w szkołach. Literatura w tym języku powstaje od XVI wieku. Pierwszą drukowaną książkę w języku baskijskim wydano w 1545 roku.
Jego przynależność genetyczna nie została do tej pory ustalona[2], ale z pewnością nie jest to język indoeuropejski. Zwykle uważany jest za język izolowany, lecz istnieją przypuszczenia, że jest on spokrewniony z językami kartwelskimi[3] czy chamickimi, bywa też zaliczany do hipotetycznych rodzin językowych – waskońskiej czy dene-kaukaskiej[4](czasem łączy się obie wersje, uznając baskijski za język waskoński, przy czym rodzinę waskońską zalicza się do dene-kaukaskiej). Na pewno był spokrewniony z językiem akwitańskim. W języku baskijskim występują liczne zapożyczenia z łaciny, hiszpańskiego i francuskiego.