Język biak
język austronezyjski / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Język biak, także: biak-numfoor[1], biak-numfor[2][3] (wós Vyak) – język austronezyjski używany w prowincji Papua w Indonezji (przez grupę etniczną Biak), na wyspach Biak, Supirori, Numfoor i na pobliskich mniejszych wyspach[4]. Według danych z 2007 roku posługuje się nim 70 tys. osób[2].
Obszar | |||
---|---|---|---|
Liczba mówiących |
70 tys. (2007) | ||
Pismo/alfabet | |||
Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
Status oficjalny | |||
UNESCO | 2 wrażliwy↗ | ||
Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
Kody języka | |||
ISO 639-3 | bhw | ||
IETF | bhw | ||
Glottolog | biak1248 | ||
Ethnologue | bhw | ||
WALS | bik | ||
W Wikipedii | |||
| |||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Zróżnicowanie dialektalne nie jest zbyt znaczne (sprowadza się do niewielkich różnic dźwiękowych i leksykalnych)[5]. Niekiedy biak i numfor rozpatruje się jako dwa języki[2][6][7].
Pewni jego użytkownicy zamieszkują również wschodnie wybrzeże Ptasiej Głowy[8]. Historycznie (od XVIII w.) służył jako regionalny język handlowy[9]. W tej roli został zastąpiony przez lokalny malajski i indonezyjski (stracił na znaczeniu po drugiej wojnie światowej). Wywarł wpływ na niektóre języki papuaskie (m.in. moi, maybrat, inanwatan, hatam)[10]. Z języka biak pochodzi wiele lokalnych toponimów (np. nazwa miasta Manokwari – dosł. „stara wieś”)[11].
Potencjalnie zagrożony wymarciem, jego znajomość zanika u młodszego pokolenia[2][3]. Prawie wszyscy jego użytkownicy znają też lokalny malajski, a oprócz tego w użyciu jest język indonezyjski. Niemniej w miejscowościach oddalonych od miasta Biak pozostaje żywym środkiem codziennej komunikacji (na pocz. XXI w. odnotowano, że posługują się nim również dzieci)[12]. Wykazuje znaczne wpływy malajskiego/indonezyjskiego (w zakresie leksyki, fonologii i struktur czasownikowych)[13].
Jest jednym z nielicznych języków indonezyjskiej Papui o długiej tradycji literackiej, a także jednym z najlepiej poznanych języków regionu (poświęcono mu różne opisy gramatyczne i słowniki). Pierwsze kroki w zakresie dokumentacji języka biak poczynili holenderscy misjonarze, którzy zbierali dane leksykalne i gramatyczne oraz materiały tekstowe (od II poł. XIX w. do XX w.). Istnieje również bogaty zbiór publikacji do użytku szkolnego[14]. W XXI w. badaniem języka biak zajmował się Wilco van den Heuvel, autor opracowania gramatycznego z 2006 r.[4][15] Jest zapisywany alfabetem łacińskim[2].