Język kaszubski
język zachodniosłowiański czasem uznawany za dialekt polskiego / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Język kaszubski?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Język kaszubski, dialekt kaszubski (kaszub. kaszëbsczi jãzëk, kaszëbskô mòwa, pòmòrsczi jãzëk, kaszëbskò-słowińskô mòwa) – mowa zachodniosłowiańska i lechicka o spornym statusie – w zależności od przyjętych kryteriów uznawana za odrębny język lub dialekt języka polskiego[3]. Często przyjmowane jest stanowisko pośrednie, unika się określania jej jako „język” lub „dialekt” albo określa się ją jako etnolekt[4]. Z prawnego punktu widzenia kaszubszczyzna jest w Polsce językiem regionalnym. Kaszubszczyzną posługuje się w Polsce na co dzień 87,6 tys.[1] Kaszubów. Jest jedyną pozostałością słowiańskich dialektów pomorskich. Etnolekt ten należy do grupy języków lechickich; jego centralna odmiana jest bliska polszczyźnie standardowej, z wpływami języka dolnoniemieckiego oraz wymarłych połabskiego i pruskiego[5].
Obszar | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
ok. 87,6 tys.[1] | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
Status oficjalny | |||||||
język urzędowy | Od 2005 roku w Polsce język regionalny, z możliwością wprowadzenia do urzędów jako język pomocniczy w województwie pomorskim. Wprowadzony w gminach Linia, Luzino, Parchowo, Sierakowice i Żukowo. | ||||||
Organ regulujący | Rada Języka Kaszubskiego | ||||||
UNESCO | 4 poważnie zagrożony↗ | ||||||
Ethnologue | 8a umierający↗ | ||||||
Kody języka | |||||||
ISO 639-1 | – | ||||||
ISO 639-2 | csb | ||||||
ISO 639-3 | csb | ||||||
IETF | csb | ||||||
Glottolog | kash1274 | ||||||
Ethnologue | csb | ||||||
WALS | ksu | ||||||
SIL | CSB[2] | ||||||
Występowanie | |||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Najstarsze teksty zawierające zapisy kaszubskie pochodzą z 1402 r., przy czym są to teksty polskojęzyczne zawierające kaszubizmy, a nie teksty zapisane w całości po kaszubsku[5]. Za najstarsze druki kaszubskie uważane są Duchowne piesnie Dra Marcina Luthera i inszich naboznich męzow Szymona Krofeya z roku 1586, jak i z roku 1643 Michała Pontanusa Mały Catechism Niemiecko Wándalski abo Slowięski. Używana obecnie forma pisana etnolektu kaszubskiego jest ewolucją zaproponowanej w 1879 roku przez Floriana Ceynowę w wydanej w 1879 roku w Poznaniu Zarés do Grammatikj Kašébsko-Słovjnskjè Mòvé.
Etnolekt kaszubski istnieje zarówno w niskoprestiżowych formach używanych na obszarach wiejskich, jak również jako język standardowy, wykorzystywany w szkołach[6][7]. Kodyfikacja kaszubskiej normy literackiej została ukończona na początku XXI wieku[7].