Języki indopacyficzne
hipotetyczna rodzina językowa / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Języki indopacyficzne – fyla językowa („nadrodzina”), postulowana przez Josepha H. Greenberga w 1971 r., łącząca języki papuaskie Melanezji (wraz z timor-alor-pantar i językami Halmahery[1]), języki andamańskie i języki tasmańskie[2][3]. Nie znalazły się w niej natomiast języki australijskie[3][4]. Propozycja ta nie spotkała się z szeroką akceptacją[4][5].
Kontrowersyjna hipoteza języków indopacyficznych nigdy nie zdobyła szerszego uznania. Przeciw niej przemawiają dwa poważne argumenty:
- geografia rozmieszczenia tych języków
- fakt, że zdaniem większości językoznawców po upływie ok. 10 tys. lat prajęzyk nie pozostawia żadnego śladu w językach potomnych. Tymczasem np. ludność Tasmanii była izolowana przez ok. 11 tys. lat, zatem ewentualny prajęzyk musiałby istnieć odpowiednio wcześniej. Z uwagi na to hipoteza indopacyficzna wydaje się nie tyle niewiarygodna, co nieweryfikowalna.
Zwolennicy hipotezy natomiast opierają się na badaniu bardzo wolno zmieniających się części mowy, np. zaimków, a także na charakterystycznych przesunięciach spółgłoskowych.
Greenberg wyróżnił 14 „podgrup” indopacyficznych, postulując wewnętrzną spójność każdej z nich, a w końcu ogólne ich pokrewieństwo[6][7]. Propozycja Greenberga była oparta na wątpliwej analizie form leksykalnych i gramatycznych, bez rozpatrzenia ewentualnych przypadkowych zbieżności bądź podobieństw będących wynikiem zapożyczeń[1]. Większość języków rozważanych w hipotezie to języki papuaskie[4]. Wiele spośród nich okazało się rzeczywiście spokrewnionych, ale jako przedstawiciele mniej obszernej rodziny transnowogwinejskiej[1][3].
Języki tasmańskie nie zostały dobrze poznane, ale nie wyklucza się ich związku z australijskimi[4]. Języki papuaskie (tj. nieaustronezyjskie języki rejonu Nowej Gwinei) nie są powszechnie uznawane za zespół genetyczny, choć Greenberg uważał, że wszystkie z nich są sobie pokrewne. Dla porównania William A. Foley wyróżnił kilkadziesiąt rodzin języków papuaskich, wraz z dużą grupą izolatów[2]. Sam Greenberg miał duże wątpliwości co do statusu języków andamańskich. W propozycji indopacyficznej uwzględniono języki Wielkiego Andamanu, ale języki ongijskie(inne języki) (jarawa i onge) okazały się na tyle odrębne, że Greenberg kwestionował ich pokrewieństwo z wielkoandamańskimi(inne języki)[8][9]. Do propozycji indopacyficznej włączono także język kusunda z Nepalu[10].