Melsztyńscy herbu Leliwa
ród szlachecki / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Melsztyńscy herbu Leliwa – polski ród magnacki, gałąź Tarnowskich, których nazwisko pochodzi od ich głównej siedziby w miejscowości Melsztyn.
Spycimir z Tarnowa miał dwóch synów: Jana z Melsztyna i Rafała z Tarnowa. Od pierwszego z nich wywodzi się ród Melsztyńskich, Rafał zaś był założycielem rodu Tarnowskich. Za czasów panowania Kazimierza III Wielkiego panowie z Melsztyna należeli do najmożniejszych i najbardziej wpływowych rodów w królestwie. Ich pozycja wzrosła jeszcze bardziej za panowania Andegawenów i Władysława II Jagiełły. Swoje znaczenie w Polsce ród zawdzięczał związkom z Piastami i Jagiełłą. Jadwiga z Melsztyna była matką chrzestną króla, zaś jej córka Elżbieta z Pilczy trzecią żoną Jagiełły. Ponadto, dwie córki wojewody krakowskiego Spytka z Melsztyna wyszły za mąż za Piastów: Katarzyna za Janusza Młodszego z Piastów mazowieckich, Jadwiga zaś została żoną księcia niemodlińskiego Bernarda. Ich ojciec Spytko II był wówczas najbogatszym człowiekiem w państwie. Posiadał lub dzierżawił 16 zamków w Melsztynie, Książu, Rabsztynie, Lanckoronie i Kamieńcu Podolskim.
Wkrótce jednak Melsztyńcy utracili wpływy w wyniku wzniecenia prohusyckiej konfederacji pod wodzą syna i imiennika Spytka z Melsztyna Spytka, która zakończyła się klęską w 1439 pod Grotnikami i śmiercią wodza konfederatów. Na przełomie XV i XVI wieku nastąpił nagły upadek rodu Melsztyńskich. W 1511 rodzina była zmuszona do sprzedaży Melsztyna, będącego ich gniazdem rodowym. Ostatni przedstawiciel rodu Melsztyńskich herbu Leliwa - Jan Melsztyński (syn Wincentego) zmarł w biedzie i zapomnieniu w klasztorze bernardynów w Tarnowie, prawdopodobnie w 1540.
Pochwałę Spytka oraz całego rodu zawiera łaciński wiersz z XV w. Spythko, tua virtus meritis coniuncta priori[1].