Osnówka (botanika)
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Osnówka, epimacjum, arylus[1] (łac. arillus) – twór obrastający częściowo lub całkowicie nasiona niektórych roślin, ewentualnie wyrostek na nasionach. Ma on różne pochodzenie, zwykle wykształca się z różnych części zalążka np. osłonki (integumentum) lub sznureczka (funiculus)[2].
Osnówki odgrywają istotną rolę przy rozsiewaniu nasion. Mogą być jaskrawego koloru, mięsiste i silnie wykształcone. Dzięki temu wabią ptaki, połykające je wraz z nasionami, które zawarte w twardej łupinie przechodzą przez przewód pokarmowy i są w ten sposób rozsiewane (tak jest np. w przypadku cisa i trzmieliny). Mniejsze twory, bogate w tłuszcze i białka, określane jako elajosomy, rozsiewane są z kolei przez mrówki. Wyrostki takie mogą powstawać tuż przy okienku (mikropyle) i nazywane są wówczas caruncula (ang. caruncle), lub na szwie (ang. straphiole)[2][3]. Wyrostki pierwszego rodzaju są typowe dla roślin np. z rodzin krzyżownicowatych (Polygalaceae) i fiołkowatych (Violaceae), a drugiego rodzaju - dla glistnika (Chelidonium)[4]. W przypadku nasion grzybieni (Nymphaea) osnówka jest luźną tkanką z przestworami powietrznymi, umożliwiającą pływanie nasion i tym samym ich rozprzestrzenianie[2].