Panika roku 1907
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Panika roku 1907, panika bankowa roku 1907 (ang. The Panic of 1907, 1907 Bankers’ Panic) – kryzys finansowy, który miał miejsce w Stanach Zjednoczonych, gdy nowojorska giełda zanotowała rekordowe spadki cen akcji w wysokości niemal 50% w stosunku do szczytu z poprzedniego roku. Czynniki, które przyczyniły się do wywołania paniki, to trwająca wówczas recesja oraz liczne wcześniejsze paniki bankowe i upadki trustów. Panika 1907 roku z biegiem czasu rozprzestrzeniła się na cały kraj, gdy wiele stanowych i lokalnych banków oraz przedsiębiorstw ogłosiło bankructwo. Głównymi przyczynami paniki było ogłoszenie niewypłacalności przez kilka nowojorskich banków oraz spadek zaufania depozytariuszy, pogłębiony dodatkowo nieregulowanymi zakładami typu „bucket shop”[1] oferowanymi przez spekulacyjne biura maklerskie.
Kryzys rozpoczęła w październiku 1907 roku nieudana próba manipulacji ceną akcji United Copper Company. Fiasko sprawiło, że banki, które kredytowały to przedsięwzięcie, doznały zakłóceń płynności, co następnie objęło także banki stowarzyszone i trusty, prowadząc zaledwie w ciągu tygodnia do upadku Knickerbocker Trust Company – trzeciego pod względem wielkości w Nowym Jorku. Upadek tego trustu oraz wycofanie rezerw z banków nowojorskich przez banki regionalne wzmogło poczucie zagrożenia wśród pozostałych trustów. Panika rozszerzyła się na cały kraj, gdy klienci rozpoczęli masowe wycofywanie środków z banków regionalnych.
Pogłębieniu się paniki zapobiegła w pewnej mierze interwencja finansisty J.P. Morgana, który zagwarantował duże ilości własnych środków na zwiększenie płynności systemu bankowego oraz przekonał do tego pomysłu innych nowojorskich bankierów. W tamtym okresie Stany Zjednoczone nie posiadały banku centralnego, który byłby w stanie przywrócić płynność rynku. W listopadzie kryzys wydawał się w znacznym stopniu opanowany, jednak wkrótce nastąpiła jego druga fala, gdy duża firma brokerska zaciągnęła znaczną pożyczkę, używając jako zabezpieczenia akcji firmy Tennessee Coal, Iron and Railroad Company (TC&I). Spadku notowań walorów TC&I uniknięto dzięki awaryjnemu przejęciu firmy przez należące do Morgana U.S. Steel. W tych okolicznościach przejęcie uzyskało akceptację nastawionego antymonopolowo prezydenta Theodora Roosevelta. W 1908 roku senator Nelson Aldrich ustanowił i poprowadził komisję, której celem było zbadanie przyczyn kryzysu oraz przedstawienie propozycji zmian prawnych, które miałyby podobnym kryzysom zapobiegać. Doprowadziło to do powstania Systemu Rezerwy Federalnej, znanej także jako Fed.