Pańszczyzna
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Pańszczyzna – w okresie feudalizmu forma renty feudalnej świadczonej przez chłopów na rzecz właściciela ziemskiego, z tytułu jego zwierzchniego prawa własności do ziemi[2], w wymiarze ustalonym jednostronnie przez niego, bądź według norm zwyczajowych lub prawnych[3][4][5]. Pierwotnie podstawą odrabiania pańszczyzny było posiadanie przez chłopów gospodarstw na ziemiach pańskich, później świadczenie wynikało z samego poddaństwa, na podstawie którego do odrabiania pańszczyzny zmuszono nawet chłopów nieposiadających ziemi[6][7]. Dzień pracy pańszczyźnianej rozpoczynał się o świcie, a kończył o zmroku. W południe była przerwa, aby zjeść posiłek, który należało zabrać z domu. Na ziemiach polskich spóźnienie karano chłostą, zazwyczaj wymierzano 5 uderzeń kijem[8]. Uzupełniająca konwencja w sprawie zniesienia niewolnictwa, handlu niewolnikami oraz instytucji i praktyk zbliżonych do niewolnictwa, podpisana 7 września 1956 roku w Genewie wymieniała pańszczyznę w ramach instytucji i praktyk zbliżonych do niewolnictwa[9]. Pańszczyzna występowała też w ukrytej formie i wykonywana była w ramach: darmoch, powabów i najmu przymusowego[10][11]. Z powodu wzrostu pańszczyzny do 6-7 dni w tygodniu, z absurdalnymi przypadkami w których chłop w ramach pańszczyzny musiał odpracować 12 pańszczyźnianych dniówek w tygodniu, pod koniec XVIII wieku cesarz Józef II Habsburg ograniczył w monarchii Habsburgów Robotpatentem maksymalny wymiar pańszczyzny do 3 dni w tygodniu[12].