Przekształcenia własnościowe
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Przekształcenia własnościowe – ogół procesów dotyczących zmiany formy własności. Termin używany najczęściej w stosunku do przedsiębiorstw i nieruchomości.
W przypadku przekazania własności państwowej osobom prywatnym mówimy o prywatyzacji, a w odwrotnym przypadku o nacjonalizacji. Dodatkowo do tego można dodać przekształcenia, których nie można ze względu na ich istotę zaliczyć do żadnego z wyżej wymienionych procesów. Są to:
- komunalizacja – przekazanie własności podmiotów prywatnych (osób prawnych bądź fizycznych) albo własności Skarbu Państwa jednostkom samorządu terytorialnego;
- komercjalizacja – przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. Zmiana formy gospodarowania nie pociąga tu za sobą zmiany właściciela, a ma na celu przekształcenie w podmioty rynkowe przez zasadnicze zmiany systemu zarządzania i może być etapem pośrednim przed prywatyzacją.
W przypadku przeprowadzonej po II wojnie światowej w krajach komunistycznych kolektywizacji rolnictwa możemy mówić o nacjonalizacji ukrytej pod pretekstem tworzenia spółdzielni rolniczych (spółdzielnie nosiły niektóre znamiona własności prywatnej, ale zawsze – także pod względem formalno-prawnym – traktowane jednak były jako tzw. jednostki gospodarki uspołecznionej).
Przekazanie praw własności można przeprowadzić przy zastosowaniu następujących metod[1]:
- publiczna sprzedaż akcji,
- umowa menedżerska,
- sprzedaż całości przedsiębiorstwa jednemu lub grupie inwestorów,
- prawna likwidacja przedsiębiorstwa i sprzedaż jego majątku,
- podział przedsiębiorstwa, a następnie sprzedaż jego poszczególnych części,
- modyfikacja charakteru przedsiębiorstwa z państwowego na prywatno-państwowe bądź państwowo-prywatne,
- wykup przedsiębiorstwa przez zarząd,
- akcjonariat pracowniczy,
- komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych,
- emisja bezpłatnych bonów prywatyzacyjnych.