Rewitalizacja językowa
Próba popularyzacji zagrożenego lub martwego języka / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Rewitalizacja językowa – całokształt praktyk mających na celu popularyzację danego kodu językowego wśród docelowej grupy, przeważnie pewnej grupy etnicznej[1]. Celem rewitalizacji może być wzmocnienie zagrożonego języka[1], a w szerszym rozumieniu również ożywienie języka, który stracił swoich użytkowników[2]. Plany rewitalizacyjne obejmują sporządzenie dokumentacji językowej, określenie funkcji języka, wypracowanie programu dydaktycznego, propagowanie tegoż języka za pośrednictwem mediów itp.[2][3]
Rewitalizacja językowa zabiega o to, aby najmłodsze pokolenie miało szansę nabyć kompetencję w danym języku za pośrednictwem systemu edukacji oraz w samym domu rodzinnym. Z drugiej strony chodzi o zwiększenie użycia języka jako codziennego środka komunikacji, wprowadzenie go do swobodnych rozmów, a nawet do sytuacji oficjalnych[1]. Rewitalizacja wiąże się często ze standaryzacją języka, ustaleniem i wypromowaniem pewnej normy literackiej (często kosztem odmian lokalnych)[4]. W drodze planowania językowego dochodzi także do określenia ortografii oraz jej wprowadzenia do podręczników i innych materiałów dydaktycznych[2].
Celem rewitalizacji nie jest wyłącznie rozpropagowanie lub ożywienie języka, lecz także utrzymanie jego związku z rodzimą kulturą[3][2]. Liczne programy językowe skupiają się na nauczaniu języka w kontekście kultury tradycyjnej[2]. Dzięki temu język może służyć podkreśleniu odrębności kulturowej danej społeczności[2].
Rewitalizacja nie zawsze przynosi skutki. Wprowadzenie pisma i podręczników może sprawić, że rodzice przestaną przekazywać swój język dzieciom, wychodząc z założenia, że te nauczą się go z materiałów pisanych. Z drugiej strony niektóre społeczności odrzucają projekty ortografii, np. z obawy przed wpływami zachodnimi i utratą tradycyjnych funkcji języka[2].