Roman Polański
polski reżyser i aktor / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Roman Polański?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Roman Polański, właśc. Rajmund Roman Thierry Polański[1], również Roman Raymond Polanski (ur. jako Raymond Thierry Liebling 18 sierpnia 1933 w Paryżu) – polsko-francuski twórca filmowy[2][3][4][5][6], reżyser i scenarzysta, a także aktor oraz producent filmowy, pochodzenia żydowskiego.
Roman Polański (2023) | |||
Prawdziwe imię i nazwisko |
Rajmund Roman Thierry Polański | ||
---|---|---|---|
Imię i nazwisko przy narodzeniu |
Raymond Thierry Liebling | ||
Data i miejsce urodzenia |
18 sierpnia 1933 | ||
Zawód | |||
Współmałżonek |
Barbara Kwiatkowska | ||
Lata aktywności |
od 1954 | ||
Odznaczenia | |||
| |||
|
W trakcie II wojny światowej wraz z częścią swej rodziny przetrwał Zagładę Żydów w krakowskim getcie. Po wojnie studiował reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi. Początkowo został doceniony przez krytyków za sprawą krótkometrażowego filmu Dwaj ludzie z szafą (1958) oraz pełnometrażowego debiutu Nóż w wodzie (1962), za który otrzymał nominację do Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny. Krytyka debiutu Polańskiego przez władze komunistyczne, za promowanie zachodnich wzorców, zmusiła go do wyjazdu z Polski.
Następne filmy kręcił w Wielkiej Brytanii, we Francji, a także w Stanach Zjednoczonych. Zdobył renomę sprawnego twórcy kina gatunkowego za sprawą thrillerów psychologicznych Wstręt (1965), Matnia (1966), Lokator (1976), Śmierć i dziewczyna (1994) oraz Autor widmo (2010). Sławę przyniosły mu także komediowy horror Nieustraszeni pogromcy wampirów (1967), horror Dziecko Rosemary (1968) oraz czarny kryminał Chinatown (1974), z czego dwa ostatnie zostały dodane do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako dzieła „znaczące kulturowo, historycznie bądź estetycznie”[7]. Dramat wojenny Pianista (2002) zapewnił mu Złotą Palmę na 55. MFF w Cannes oraz Oscara za najlepszą reżyserię.
Polański zasiadał w jury konkursu głównego na 21. MFF w Cannes (1968). Przewodniczył obradom jury na 44. MFF w Cannes (1991) oraz na 53. MFF w Wenecji (1996). Jest członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich[8].
W 1977 został oskarżony w Los Angeles o gwałt na trzynastolatce. W wyniku wytoczonego mu procesu postanowił wyjechać w 1978 ze Stanów Zjednoczonych do Francji. Kilkakrotnie bez powodzenia podejmowane były próby ekstradycji Polańskiego do USA[9].