Rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej na emigracji
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej na emigracji (ukr. Уряд Української Народної Республіки УНР в екзилі) – centrum państwowe Ukraińskiej Republiki Ludowej, które wskutek zwycięstwa bolszewików na Ukrainie przebywało na emigracji, początkowo częściowo (koniec 1919), a od końca 1920 całkowicie. Początkowo emigracyjny rząd URL przebywał w Tarnowie (część instytucji urzędowała w Częstochowie), a później w Warszawie, Pradze i Paryżu.
Prawną podstawą funkcjonowania Rządu były ustawy Ustawa o Rządzie Tymczasowym i porządku prawodawczym w URL і Ustawa o Państwowej Radzie Ludowej, wydane 12 listopada 1920 przez Dyrektoriat URL. Akty te, opierając się na uchwałach Kongresu Pracy Ukrainy, przekazały Państwowej Radzie ludowej funkcje prawodawcze i kontrolę nad rządem URL. Jednak do zwołania tej Rady, jej funkcje przekazano na Radę Ministrów Ludowych URL, а Dyrektoriat (właściwie jej przewodniczący) wykonywała funkcje głowy państwa, zatwierdzała akty prawne, umowy, rozporządzenia, reprezentowanie przed innymi państwami. Przewodniczącego Dyrektoriatu, na wypadek uniemożliwienia wykonywania obowiązków, zastąpiło kolegium, a w razie niemożności jego zwołania – premier Rady Ministrów.
Ukraińska Republika Ludowa posiadała pełne atrybuty suwerenności: administrację, służby zagraniczne i wojsko. Jej niepodległość uznały liczne państwa Europy, w tym Polska, akredytując przy rządzie swoich ambasadorów. URL była też stroną szeregu politycznych i wojskowych umów międzynarodowych.
Po wycofaniu się wojsk ukraińskich do Polski, Dyrektoriat przyjął ustawy umożliwiające dalsze działanie URL na wychodźstwie. Organami władzy miały być: Państwowa Rada Ludowa (ukr. Державна Народна Рада), Rada Ministrów Ludowych (ukr. Рада Народних Міністрів) i Dyrektoriat. Rezydowały one początkowo w Tarnowie i Częstochowie, następnie w Warszawie, Pradze i Paryżu.
URL utraciła uznanie międzynarodowe (Polska, Finlandia) w 1921 w konsekwencji pokoju ryskiego. Również pozostałe państwa świata uznały Ukraińską SRR jako formalnie suwerenne państwo, które po II wojnie światowej stało się nawet członkiem założycielem ONZ. Rząd URL protestował przeciwko temu na forum Ligi Narodów, jednak bezskutecznie.
Do II wojny światowej rząd URL na wychodźstwie cieszył się jednak nadal poparciem (w tym finansowym) Polski i Czechosłowacji. Część ukraińskiej emigracji zarzucała mu, że poparcie to zdobywa kosztem rezygnacji z postulatu niezależności ziem ukraińskich pozostających pod władzą tych państw.
Po II wojnie światowej rząd mógł działać wyłącznie w Europie Zachodniej. Na emigracji centrum państwowe funkcjonowało bez organu prawodawczego, jedynie w 1921 działała w Tarnowie Rada Republiki. W 1947 utworzono Ukraińską Radę Narodową jako organ przedstawicielski emigracyjnych stronnictw politycznych. Emigracyjne władze URL działały do roku 1992, kiedy to ostatni prezydent URL na emigracji – Mykoła Pławjuk wręczył pierwszemu prezydentowi niepodległej Ukrainy Łeonidowi Krawczukowi akt stwierdzający, że proklamowane w 1991 roku państwo ukraińskie jest prawnym następcą Ukraińskiej Republiki Ludowej.