Cytryńcowate
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Cytryńcowate (Schisandraceae Blume) – rodzina należąca do jednej z najstarszych linii rozwojowych roślin okrytonasiennych – rzędu Austrobaileyales. Obejmuje trzy rodzaje z 92 gatunkami, ewentualnie dwa z 50 gatunkami w ujęciu wyodrębniającym rodzaj badian Illicium w osobną rodzinę Illiciaceae (takie ujęcie było np. opcjonalne w systemie APG II z 2003). Rodzina ma dysjunktywny zasięg obejmujący południowo-wschodnią część Stanów Zjednoczonych, Meksyk i Antyle oraz wschodnią i południowo-wschodnią Azję (od rosyjskiego Dalekiego Wschodu po Sri Lankę i Celebes). Jej przedstawiciele występowali jednak na pozostałym obszarze Azji i Europy jeszcze w trzeciorzędzie[3].
Owoc zbiorowy Kadsura japonica | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd |
Austrobaileyanae | ||
Rząd | |||
Rodzina |
cytryńcowate | ||
Nazwa systematyczna | |||
Schisandraceae Blume Fl. Javae 32-33: 3. 25 Jun 1830 | |||
| |||
|
Owoce wielu przedstawicieli tej rodziny są jadalne. Bezpośrednio spożywane i przerabiane na dżemy i soki są owoce różnych gatunków z rodzaju cytryniec Schisandra[3], w Azji używane jako zamiennik cytryny, a ze względu na wysoką zawartość witaminy C – wykorzystywane są także leczniczo[4]. Kwaśne owoce Kadsura scandens spożywane są w Malezji. Niedojrzałe owoce badiana właściwego Illicium verum wykorzystywane są jako przyprawa, zwłaszcza do aromatyzowania napojów, w tym likierów. Olejek z badiana japońskiego I. anisatum wykorzystywany jest w przemyśle perfumeryjnym, ale także do trucia ryb. Oryginalne owoce tego gatunku po zasuszeniu wykorzystywane bywają w bukieciarstwie oraz do wyrobu potpourri. Inne gatunki z rodzaju badian w Chinach stosowane są do odstraszania owadów. Liczne gatunki z wszystkich należących tu rodzajów bywają uprawiane jako rośliny ozdobne[3]. W Polsce sadzony jako roślina ozdobna bywa cytryniec chiński Schisandra chinensis[4], gatunek wykorzystywany także leczniczo i jako adaptogen[5].
Niektóre gatunki z rodzaju badian kumulują glin[3]. Wytwarzają proantocyjanidyny, estry kwasu angelikowego i tyglowego, ale nie elagowego[6].