Stołp
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Stołp (wieża ostatecznej obrony lub bergfried, bergfrid[1]) – średniowieczna wieża obronna na planie koła, owalu, prostokąta lub wieloboku, o znacznej wysokości (30–50 m) i dużej grubości murów (3–5 m), niezamieszkiwana podczas pokoju. Stanowiła ostateczny punkt obrony. Początkowo wolnostojąca i przeznaczona do obrony pasywnej, z czasem włączana w obwód obronny zamku i zaopatrywana w elementy zwiększające możliwość aktywnej obrony. Zasadą było umieszczanie wejścia na znacznej wysokości, poprzez ganek prowadzący z murów lub połączenie z domem pana feudalnego. Dolna część wnętrza wieży była sklepiona, przeznaczona zazwyczaj na więzienie, dostępna tylko od góry. Po przesunięciu stołpów na zewnątrz linii murów, wraz z ewolucją sztuki fortyfikacyjnej, zostały wyparte przez baszty i basteje, a w nowożytnej sztuce fortyfikacyjnej rolę ich przejął tzw. śródszaniec.
Stołpy są często mylone z donżonami – wcześniejszymi typologicznie wieżami łączącymi w sobie główne funkcje mieszkalne i obronne zamku. Istnieje także sporo form pośrednich między donżonami a typowymi stołpami, przy czym zazwyczaj dominują cechy jednego z rodzajów.