Szczeć
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Szczeć (Dipsacus L.) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae). Obejmuje około 20[4]–21[5] gatunków. Rośliny te występują w Europie (8 gatunków[6], z czego trzy są rodzime w Polsce: szczeć wykrawana D. laciniatus, szczeć pospolita D. fullonum i szczeć owłosiona D. pilosus, a uprawiana jest także szczeć sukiennicza D. sativus[7]), w basenie Morza Śródziemnego, w tropikalnej Afryce oraz w Azji, sięgając na wschodzie do obszarów górskich na Sri Lance[4]. Szczeć pospolita jest gatunkiem inwazyjnym w Ameryce Północnej[4].
Morfologia (szczeć pospolita po lewej i owłosiona po prawej) | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
szczeć | ||
Nazwa systematyczna | |||
Dipsacus L. Sp. Pl. 97. 1753 | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
| |||
|
Korzenie tych roślin wykorzystywane są jako lecznicze (zwłaszcza D. asper). Charakterystyczne kwiatostany szczeci sukienniczej z licznymi, sztywnymi przysadkami, co najmniej od starożytności używane były jako zgrzebła do gręplowania wełny. Kwiatostany różnych gatunków używane są po zasuszeniu do tworzenia suchych bukietów[4].
Odziomkowe, sztywne liście o nasadach obejmujących łodygę zbierają w nie wodę i w ten sposób utrudniają dostęp do pędu szkodliwym dla roślin bezkręgowcom. Z kolei sztywne przysadki wspierające kwiaty, a w czasie owocowania – owoce, działają jak katapulta służąca do wystrzeliwania owoców, uruchamiana przez trącające je ptaki i inne zwierzęta[4].