Tlenek diazotu, podtlenek azotu (nazwa Stocka: tlenek azotu(I); wzór: N
2O) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków azotu, w którym azot jest na formalnym stopniu utlenienia I. Stosuje się go do znieczulania anestezjologicznego (tzw. gaz rozweselający). Należy on do głównych gazów cieplarnianych[7]. Będąc trzecim najważniejszym długotrwałym gazem cieplarnianym, podtlenek azotu w znacznym stopniu przyczynia się do globalnego ocieplenia i jest substancją, która znacznie zubaża ozon stratosferyczny[8].
Szybkie fakty Nazewnictwo, konst. ...
Podtlenek azotu
|
|
Nazewnictwo |
|
Nomenklatura systematyczna (IUPAC) |
konst. |
tlenek diazotu, tlenek(2−) azotu(1+), tlenek azotu(1+), tlenek azotu(I) |
addyt. |
oksydodiazot(N – N) |
Inne nazwy i oznaczenia |
Stocka |
tlenek azotu(I) |
inne |
podtlenek azotu, gaz rozweselający, dawniej: tlenek dwuazotu |
|
Ogólne informacje |
Wzór sumaryczny |
N2O |
Masa molowa |
44,01 g/mol |
Wygląd |
bezbarwny gaz[1] |
Identyfikacja |
Numer CAS |
10024-97-2 |
PubChem |
948 |
DrugBank |
DB06690 |
|
InChI |
InChI=1S/N2O/c1-2-3 |
InChIKey |
GQPLMRYTRLFLPF-UHFFFAOYSA-N |
|
Właściwości |
|
Gęstość |
0,001799 g/cm³[1]; gaz |
|
Rozpuszczalność w wodzie |
słaba[1] |
w innych rozpuszczalnikach |
etanol, eter dietylowy[1] |
|
Temperatura topnienia |
−90,8 °C[1] |
Temperatura wrzenia |
−88,48 °C[1] |
Punkt krytyczny |
36,37 °C[2]; 7,245 MPa[2] |
Lepkość |
10,0 μPa·s (−73,15 °C)[3] 15,0 μPa·s (26,85 °C)[3] 19,4 μPa·s (126,85 °C)[3] 23,6 μPa·s (226,85 °C)[3] 27,4 μPa·s (326,85 °C)[3] |
|
|
|
Podobne związki |
Podobne związki |
tlenki azotu, C3O2, HCNO |
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
|
Klasyfikacja medyczna |
ATC |
N01AX13 |
Farmakokinetyka |
|
Działanie |
anestetyczne, słabo dysocjacyjne |
Okres półtrwania |
mniej niż 2 minuty |
Wydalanie |
płucne |
|
Uwagi terapeutyczne |
|
Drogi podawania |
wziewnie |
|
|
Zamknij
W temperaturze pokojowej jest to bezbarwny, niepalny gaz o słabej woni i słodkawym smaku. Temperatura topnienia wynosi −90,9 °C, temperatura wrzenia −88,5 °C[9]. Atomy azotu w cząsteczce są nierównocenne, a ich formalne stopnie utlenienie wynoszą 0 i II: N0
≡NII
=O. Wzór ten nie odpowiada jednak rzeczywistym rzędom wiązań, które wynoszą odpowiednio 2,73 i 1,71[9].
Podtlenek azotu można otrzymać przez termiczny rozkład azotanu amonu w temperaturze 170 °C. Gaz o wysokiej czystości do celów laboratoryjnych otrzymuje się poprzez wkraplanie kwasu azotowego do roztworu mocznika w stężonym kwasie siarkowym, a następnie przepuszczanie przez płuczkę z roztworem wodorotlenku sodu.