Utrakwiści
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Utrakwiści, także kalikstyni (z łac. calix „kielich”) – pierwotnie określenie wszystkich husytów, później umiarkowany ich odłam z głównym ośrodkiem życia religijnego w Pradze.
Ten artykuł od 2019-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Klasyfikacja systematyczna wyznania | |||||||
Chrześcijaństwo └ Husyci | |||||||
|
Utrakwiści rekrutowali się z mieszczaństwa i rycerstwa. W odróżnieniu od radykalnych ruchów husyckich stawiali na umiarkowaną społecznie i politycznie reformę kościelną.[1] Ich program zakładał:
- prawo udzielania komunii wiernym pod dwiema postaciami (łac. sub utraque specie),
- wolność wygłaszania kazań i sprawowania liturgii w językach narodowych.
Postulowali również o zniesienie świeckiej władzy duchowieństwa i likwidację majątków kościelnych.[2]
Od początku starali się podjąć mediację z Kościołem katolickim w sprawie uznania ich żądań. Z uwagi na różnice programowe byli w ciągłym konflikcie z obozem taborytów. W 1434 zawarli porozumienie z cesarzem Zygmuntem Luksemburskim i wysłannikami papieża. Kompaktaty praskie zagwarantowały im prawo do:
- nieskrępowanego odprawiania liturgii w języku czeskim,
- udzielania wiernym komunii pod dwiema postaciami,
- wyboru arcybiskupa praskiego przez czeski sejm.
Ugoda z obozem katolickim pozwoliła im pokonać w bitwie pod Lipanami 30 maja 1434 roku taborytów i usunąć ich z wpływu na dalszą politykę religijną w Czechach[3]. W 1435 utrakwiści wybrali własnego arcybiskupa. Został nim Jan z Rokycan, który należał do głównych teologów husyckich i jednocześnie był przywódcą religijnym utrakwistów.[4]
W 1462 roku papież Pius II unieważnił kompaktaty praskie. Utrakwiści wzniecili powstanie, które zakończyło się w 1485 ugodą kutnohorską. Akt ten przywrócił obowiązywanie tolerancji religijnej w Czechach i pozwolił przetrwać Kościołowi utrakwistycznemu do XVII wieku. Kościół utrakwistyczny przestał istnieć wraz z zakończeniem działań wojennych na terenie Czech w czasie wojny trzydziestoletniej. W latach 1624–1627 ruch husycki został całkowicie zdelegalizowany.