Wacław Kostek-Biernacki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wacław Kostek-Biernacki w 1911 | |
 pułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 września 1884 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 maja 1957 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1934 |
| Siły zbrojne |
  |
| Formacja |
 |
| Jednostki |
1 Pułk Piechoty Legionów |
| Stanowiska |
dowódca żandarmerii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
     
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 września 1884 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 maja 1957 |
| Wojewoda nowogródzki | |
| Okres |
od 1 lipca 1931 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wojewoda poleski | |
| Okres |
od 8 września 1932 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Wacław Kostek-Biernacki (ur. 28 września[1] 1884 w Lublinie, zm. 25 maja 1957 w Warszawie) – polski pisarz i poeta, działacz sanacyjny, wojewoda nowogrodzki i poleski, minister, pułkownik piechoty Wojska Polskiego, twórca i nadzorca Miejsca Odosobnienia w Berezie Kartuskiej.
Życiorys
Wacław Kostek-Biernacki urodził się 28 września 1884 w Lublinie, w rodzinie Tomasza i Marii z Niwińskich. Miał brata Jana oraz siostrę Eugenię. Gimnazjum ukończył we Lwowie, następnie wstąpił na Uniwersytet Lwowski.
Od 1904 działacz Polskiej Partii Socjalistycznej. Był członkiem Związku Walki Czynnej[2]. W marcu 1909 zaciągnął się do Legii Cudzoziemskiej. Skierowany do Algieru, służył w 1 pułku w miejscowości Sidi-Bel-Abbes w pobliżu Oranu. W październiku 1909 uciekł z Legii i wrócił do Galicji. Żołnierz Polskiej Organizacji Wojskowej i I Brygady Legionów Polskich. W okresie od sierpnia do grudnia 1914 pełnił funkcję szefa żandarmerii I Brygady Legionów Polskich, gdzie zyskał przydomek „Kostek-Wieszatiel”[3]. Od 1918 oficer Wojska Polskiego.
Po odzyskaniu niepodległości w latach 1919–1920 w stopniu kapitana, później majora był dowódcą batalionu zapasowego 22 pułku piechoty w Siedlcach.
22 lipca 1922 roku został zatwierdzony na stanowisku pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy 62 pułku piechoty w Bydgoszczy z równoczesnym przeniesieniem z 43 pułku piechoty[4]. W 1923 roku był zastępcą dowódcy 4 pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie[5]. W 1924 roku pełnił służbę w 20 pułku piechoty w Krakowie, pozostając oficerem nadetatowym 4 pułku Strzelców Podhalańskich[6].
21 sierpnia 1926 roku został przeniesiony z 78 pułku piechoty w Baranowiczach do 38 pułku piechoty Strzelców Lwowskich w Przemyślu na stanowisko dowódcy pułku[7]. 24 grudnia 1929 awansował na pułkownika. W sierpniu 1930 mianowany komendantem Twierdzy Brzeskiej. W 1931 został zwolniony ze stanowiska dowódcy pułku[8]. Z dniem 30 czerwca 1931 został przeniesiony w stan nieczynny na okres dwunastu miesięcy, bez prawa do poborów[9]. Od 1 lipca 1932 do 3 września 1932 był wojewodą nowogródzkim. Z dniem 30 czerwca 1932 został mu przedłużony okres pozostawania w stanie nieczynnym o kolejnych dwanaście miesięcy[10]. W latach 1932–1939 był wojewodą poleskim. Odpowiadał za organizację i nadzór nad miejscem odosobnienia w Berezie Kartuskiej, gdzie zaplanował i nadzorował realizację metod torturowania więźniów uznanych za przeciwników sanacji. Z tego powodu Stanisław Mackiewicz nazwał go „chorobliwym sadystą”[11]. Z dniem 30 września 1934 został przeniesiony w stan spoczynku[12]. Prezes Zarządu Okręgu Brześć nad Bugiem Związku Legionistów Polskich od maja 1938 roku[13].
2 września 1939 prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go ministrem w rządzie Felicjana Sławoja Składkowskiego i poruczył mu pełnienie urzędu Głównego Komisarza Cywilnego[14]. Na stanowisku tym Biernacki wydał szereg zarządzeń[15], w tym 11 września Zarządzenie nr 5 o militaryzacji Policji Państwowej[16].
18 września 1939, wraz z Kwaterą Główną Naczelnego Wodza, przekroczył granicę z Rumunią, gdzie był internowany do 1944. 30 września 1939 prezydent RP Władysław Raczkiewicz podpisał dymisję z zajmowanej przez niego funkcji.
W 1945 został przez Rumunów wydany władzom komunistycznym. Na ich polecenie został osadzony w więzieniu na Mokotowie[17]. W więzieniu był torturowany[18], a po 8 latach pobytu w więzieniu na Mokotowie wytoczono mu proces. 14 kwietnia 1953 został skazany na karę śmierci w oparciu o dekret „O odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego” z 22 stycznia 1946. Uznano go winnym tłumienia ruchu rewolucyjnego, faszyzowania kraju, szkalowania i zohydzania Związku Radzieckiego gdyż pełniąc funkcje wojewody wypełniał politykę sanacyjnego rządu: dławił ruchy mas pracujących miast i wsi oraz wynaradawiał ludność ukraińską i białoruską. Sąd Najwyższy po apelacji zamienił wyrok śmierci na 10 lat więzienia, jednak 9 listopada 1955 z powodu złego stanu zdrowia Wacław Kostek-Biernacki został zwolniony z więzienia[17].
Zmarł 25 maja 1957 w Warszawie. Został pochowany w grobie rodzinnym na starym cmentarzu w Grójcu.
Awanse
- chorąży – 29 września 1914
- porucznik – 5 marca 1915 (z pominięciem stopnia podporucznika)
- podpułkownik – 3 maja 1926 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 10,5. lokatą w korpusie oficerów zawodowych piechoty
- pułkownik – 24 grudnia 1929 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 6. lokatą w korpusie oficerów zawodowych piechoty
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[19]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (20 stycznia 1931)[20]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[21]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1928)[22]
- Znak oficerski „Parasol”
Twórczość
Jedzie, jedzie na kasztance,
Siwy strzelca strój! Siwy strzelca strój!
Hej, hej, Komendancie,
Miły Wodzu mój!
Jego twórczość pozostaje nieznana. Książka Djabeł zwycięzca krytykowana była przez katolickie media, szczególnie przez „Gazetę Tygodniową”, w której między innymi napisano: Jest ona pełna cynizmu czyli braku szacunku dla rzeczy powszechnie szanowanych. Kostek-Biernacki bije w niej, kopie, pluje na wszystko, co Polak kiedykolwiek szanował[23]. W 1951 wszystkie jego utwory objęte były zapisem cenzury w Polsce i podlegały natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek, zostały pod kontrolą wywiezione do papierni i zniszczone[24][25].
- Jak oni!, 1909, wspomnienia bojowca
- Na ulicach Warszawy, 1911
- Szlakami buntu, Kraków 1911, powieść
- Marsze i piosenki brygady Piłsudskiego, Kraków 1915
- Szopka Benjaminowska, Warszawa 1927
- Djabeł zwycięzca, Kraków 1931, zbiór opowiadań
- Straszny gość, 1932, zbiór opowiadań, wyd. powojenne Wyd. vis-a-vis/ Etiuda Kraków 2006
- Ułan dyżurny, 1939, wspomnienia
- Słowa „Pieśni o Wodzu Miłym” (do muzyki sierżanta I Brygady Zygmunta Pomarańskiego):
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
