Widełki skokowe
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Widełki skokowe (łac. furca[1] lub furcula[2][3]) – element aparatu skokowego skoczogonków, obecnego u gatunków skaczących. Położone są brzusznej stronie (sternum) czwartego segmentu odwłoku. Powstaje z przekształconych szczątkowych odnóży odwłokowych[4][2]. Mogą być dobrze rozwinięta jak u większości gatunków epigeicznych przez zredukowane po całkowity brak u bardziej edaficznych gatunków[3].
Widełki skokowe zbudowane są z części nasadowej (manubrium)[2], zwanej też trzoneczkiem lub rękojeścią[1] oraz odchodzących od niej dwóch ramion (dentes), z których każde zakończone jest wyrostkiem szczytowym (mucro). Ramiona i nasada widełek mogą być wyposażona w różnorodne kolce i szczecinki (setae). Niektóre części, jak i całe widełki mogą zanikać. Cechy te, jak i kształt wyrostków szczytowych mogą odgrywać ważną rolę w oznaczaniu skoczogonków[2].
W pozycji spoczynkowej widełki ułożone są poziomo pod ciałem i zaczepione o hamowidło. Mechanizm skoku polega na zwolnieniu widełek z hamowidła -widełki uderzają wówczas w podłoże wyrzucając skoczogonka do przodu, w powietrze[4][2].
Widełki skokowe u okazów martwych, przechowywanych w płynach konserwujących, uwalniają się z hamowidła i wyprostowują ku tyłowi ciała. Z tego względu za stronę brzuszną widełek przyjmuje się stronę skierowaną ku grzbietowi, gdy są one zaczepione o hamowidło, a za stronę grzbietową tę, która w pozycji spoczynkowej zwrócona jest ku podłożu[2].