Wiewiórka (województwo podkarpackie)
wieś w województwie podkarpackim / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Wiewiórka – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Żyraków[5][3]. Znajduje się na Płaskowyżu Tarnowskim, w południowej części Kotliny Sandomierskiej. Przepływa przez nią Potok Wiewiórski. Powstała w XIII wieku. W XVI wieku zasiedlono w niej Tatarów wziętych do niewoli przez hetmana Jana Tarnowskiego po bitwie pod Obertynem (1531)[6]. Najstarsze znane zapisy nazwy wsi: Weworka (1415), Wyeworka (1419), Wyewyorka (1460), Wyewyorka u Długosza i później tak samo[7].
Zobacz też: Wiewiórka w innych znaczeniach tej nazwy. |
wieś | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2020) |
906[1] |
Strefa numeracyjna |
14 |
Kod pocztowy |
39-209[2] |
Tablice rejestracyjne |
RDE |
SIMC |
0839820[3] |
50°06′30″N 21°20′09″E[4] |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.
Wiewiórka jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego należącej do dekanatu Dębica Zachód w diecezji tarnowskiej[8].
W miejscowości zachowały się relikty dawnego założenia obronnego identyfikowanego z dworem, w którym w 1561 roku zmarł hetman wielki koronny Jan Tarnowski, a w 1570 córka jego, Zofia Ostrogska z Tarnowskich, właścicielka Tarnowa[9].
- Osobny artykuł: Dwór obronny w Wiewiórce.
23 marca 1943 Gestapo z Dębicy pod dowództwem Juliusa Garblera, żandarmeria niemiecka i Bahnschutzpolizei otoczyły wieś. Niemcy zamordowali rodziny Skwirów i Wałęgów, oraz dwoje staruszków. Gospodarstwa zamordowanych zostały spalone. Łącznie hitlerowcy zabili 16 osób[10].
W Wiewiórce urodzili się:
- Franciszek Mikrut – polski lekkoatleta specjalizujący się w rzucie oszczepem
- Władysław Mikrut – polski lekkoatleta specjalizujący się w rzucie oszczepem
- Aleksander Ostrogski – książę, wojewoda wołyński, wyznawca prawosławia, przeciwnik unii brzeskiej
- Edward Pytko – pilot Wojska Polskiego, symbol indywidualnego protestu przeciwko totalitarnym stosunkom narzuconym wojsku przez władze komunistyczne[11]
- Jan Mikrut – działacz ruchu ludowego[12]
Osoby związane z miejscowością Wiewiórka:
- Zawisza Czarny – polski rycerz, symbol cnót rycerskich, właściciel Wiewiórki w latach 1419–1428[13]
- Jan Tarnowski – polski dowódca wojskowy, hetman wielki koronny
- Zofia Tarnowska – córka hetmana Jana Tarnowskiego
- Leon Świeżawski – polski lekarz, działacz społeczny, literat