Wtórouste
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Wtórouste, wtórnogębowce (Deuterostomia) – klad zwierząt dwubocznie symetrycznych, u których w rozwoju embrionalnym z pragęby powstaje otwór odbytowy. Wtórouste są przeciwstawiane pierwoustym (Protostomia). Podział zwierząt zaliczanych do Bilateria na pierwouste i wtórouste wprowadził Karl Grobben w 1908 roku.
Deuterostomia | |||
Grobben, 1908 | |||
przedstawiciele szkarłupni: rozgwiazdy i jeżowce | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
(bez rangi) | zwierzęta dwubocznie symetryczne | ||
Nadtyp |
wtórouste | ||
| |||
|
Pragęba wtóroustych przejmuje funkcje odbytu lub zanika, a na jej miejscu wtórnie formuje się odbyt. Na brzusznej stronie zarodka wtórnie powstaje otwór gębowy[1]. Główny pień nerwowy ma postać cewki i położony jest na stronie grzbietowej. Bruzdkowanie całkowite.
W tradycyjnej klasyfikacji opartej na hipotezie jam ciała wtórouste stawiane były w randze nadtypu, do którego zaliczano[2]:
- szkarłupnie (Echinodermata)
- szczecioszczękie (Chaetognatha)
- półstrunowce (Hemichordata)
- strunowce (Chordata)
oraz rurkoczułkowce (określane nazwą Pogonophora)[3].
Badania genetyczne wyłączyły z tej grupy szczecioszczękie i rurkoczułkowce (jako zwierzęta pierwouste) i jednocześnie ujawniły pokrewieństwa Xenoturbellida z półstrunowcami i szkarłupniami[4].
Obecnie do Deuterostomia zaliczane są:
- szkarłupnie (Echinodermata)
- półstrunowce (Hemichordata)
- strunowce (Chordata)
- Xenoturbellida
Szkarłupnie i półstrunowce łączone są w kladzie Ambulacraria.
Czasem do wtóroustych zaliczana jest również wymarła kambryjska gromada Vetulicolia.